Öz saygıyı yükseltmek için 20 etkili yol

Öz saygı (benlik saygısı), bir kişinin kendi değeri veya önemi hakkındaki genel duygusudur. Kişilik, hayat deneyimleri, yaş, sağlık, düşünceler ve sosyal durumlar öz saygı üzerinde belirli bir etkiye sahiptirler. Ayrıca, öz saygı sabit bir şey değildir. Onu test edebilir, ölçebilir ve geliştirebilirsin.

Öz saygı, zaman zaman öz değer ve öz güven ile karıştırılır ama tıpkı diğerleri gibi başarının önemli bir parçasıdır. Öz saygının çok az olması insanları mutsuz ve umutsuz olmaya sevk eder. Ayrıca kötü seçimler gerçekleştirme ve yıkıcı ilişkilere girme konusunda insanlara baskı yapar.

Öz saygı nedir?

Psikolojide öz saygı terimi, bir insanın kendine özgü değerini veya kişisel değer algısını tanımlamak için kullanılır. Başka bir ifadeyle öz saygı, kendini ne kadar sevdiğinin ve takdir ettiğinin bir göstergesidir. Ancak öz saygı için söylenmesi gerekenler bununla sınırlı değildir.

Öz saygı çoğunlukla bir kişilik özelliği olarak görülür. Bu durum onun istikrarlı ve kalıcı olma eğiliminde olduğunu gösterir. Öz saygı, görünümün, inançların, duyguların ve davranışların değerlendirilmesi gibi sana ait olan çeşitli durumların içerisinde yer alabilir.

1. Öz saygı neden önemlidir?

Öz saygının önemli olmasının sebebi yaşamındaki motivasyon ve başarı gibi durumlarda güçlü bir role sahip olmasıdır. Öz saygının düşük olması okul veya iş gibi ortamlarda başarılı olmana engel olabilir. Çünkü bir işi başarabileceğine inanmayarak hareket edebilirsin.

Buna karşılık, sağlıklı bir öz saygıya sahip olman başarıya ulaşmana yardımcı olabilir. Çünkü olumlu ve iddialı bir tutum sergilersin. Yaşamını bu şekilde yönlendirirsin. Belirlemiş olduğun hedeflere ulaşacağına inanırsın. Böylece ihtiyaç duyduğun motivasyonu oluşturmuş olursun.

• Öz saygın yüksek olduğu zaman hayat daha basit ve daha hafif hale gelir: Kendini daha çok sevdiğin zaman işleri gerçekleştirmek çok daha kolay olur. Pire için yorgan yakmak gibi bir davranışta bulunmazsın. Basit hatalar için kendini suçlamaz ve insanlık dışı mükemmellik için çaba göstermezsin.
• İç istikrar açısından daha sağlıklı olursun: Kendini daha fazla sevdiğin zaman, ortaya attığın fikirler için başkalarından onay alma gereği duymazsın. Böylece diğer insanlara muhtaç hale gelme olasılığını azaltmış olursun. Bu durum duygusal serüvenlerden uzak durman anlamına gelir.
• Kendini daha az sabote edersin: Çoğu insanın en büyük düşmanı aslında kendisidir. Öz saygını (benlik saygısı) geliştirdiğinde ve koruduğunda hayattaki iyi şeyleri daha fazla hak ettiğini hissetmeye başlarsın. Böylece onlara daha güçlü motivasyonla yaklaşır ve hedefe ulaşmak için daha fazla çaba gösterirsin.
• Herhangi bir ilişkide daha çekici olursun: Benlik saygısının daha iyi olması zorlu zamanları daha iyi idare edebilmen anlamına gelir. Bu sana dramadan, kavgadan ve tartışmalardan uzak durma fırsatı sunar. Bunların hepsi arkadaşlarınla, ailenle veya sevgilinle daha sağlıklı bir ilişki geçirmene yardımcı olurlar.

2. Öz saygıyı etkileyen faktörler nelerdir?

Tahmin edebileceğin üzere öz saygıyı etkileyebilecek farklı faktörler vardır. Genel kişiliğin şekillenmesine yardımcı olan genetik faktörler oldukça önemlidir. Buna rağmen etkinin en büyüğü hayat deneyimlerinin imzasını taşır.

Sürekli olarak aile üyelerinden ve arkadaşlardan aşırı eleştirel veya olumsuz değerlendirmeler alan kişiler muhtemelen düşük öz saygı ile baş başa kalırlar. Bu tür insanların öz saygı problemiyle karşı karşıya kalması neredeyse kaçınılmazdır.

Ancak öz saygı ile ilgili söylenebilecekler bunlarla sınırlı değildir. İçsel düşüncelerin, yaşın, olası hastalıkların ve çalıştığın iş öz saygıyı etkileyebilme potansiyeline sahiptir. Öz saygı değerlendirmesi yaparken tüm bunları göz önünde bulundurmak gerekir.

3. Sağlıklı öz saygının belirtileri

Sağlıklı bir öz saygıya sahipsen şanslısın demektir. Her insan öz saygıya sahip olmak ister. Ama en önemlisi insanların büyük bir kısmı kendisinde öz saygı olup olmadığını bilmeden hareket eder. Aşağıdakilerden herhangi birine sahipsen sağlıklı bir öz saygıya sahipsin demektir:

• Güven
• Hayır diyebilme
• Olumlu görünüm
• Güçlü yanları ve zayıf yanları görüp kabul edebilme

Bunlara sahipsen öz saygı konusunda çok problem yaşamazsın. Öz saygısı sağlıklı seviyede olan insanlar olumsuz deneyimler yaşadıklarında genel bakış açılarını değiştirmezler. Bununla birlikte ihtiyaçlarını ifade edebilme konusunda rahat davranabilirler.

4. Düşük öz saygının belirtileri

Öz saygının düşük olup olmadığını anlamak için aşağıdakileri gözden geçirebilirsin. Bunlar konusunda çeşitli problemlere sahipsen öz saygı konusunda problemlerin var demektir. Değerlendirme yaparken dürüst olmayı ihmal etmemelisin.

• Olumsuz görünüm
• Güven eksikliği
• İhtiyaçları ifade edememe
• Zayıf yönlere odaklanma
• Utanç, depresyon veya endişe duyguları

Öz saygısı düşük olan insanlar genel olarak başkalarının kendilerinden daha iyi olduğuna inanırlar. Bu insanlar olumlu eleştirileri dahi kabullenemezler. En büyük korkuları ise başarısızlıktır. Tüm bu problemlerin öz saygı kaynaklı olabileceğini söyleyebilirim.

Öz saygı nasıl yükseltilir?

Kısaca toparlamak gerekirse, öz saygı kendin ve yeteneklerin hakkındaki görüşünü yansıtır. Öz saygı yüksek, düşük veya arada bir yerde olabilir. Düşük öz saygı kendini güvensiz hissetmene neden olabilir. Öz saygını geliştirmek istiyorsan birazdan sunacağım önerileri dikkate almayı düşünebilirsin.

Bunların birer başlangıç olduğunu unutmamalısın. Hepsini aynı anda yapmaya çalışmamalısın. Adım adım ilerlemeyi veya birkaçını bir araya getirmeyi denemelisin. Öz saygın geliştikçe zaman içerisinde çok daha rahat hareket edebileceğinden emin olabilirsin.

1. İç seslere bir son vermelisin

Yoksa içsel eleştiriler mi demeliydim? Her neyse. Benlik saygını yükseltmeye başlamak için en iyi nokta iç sesleri ele alma yaklaşımını değiştirmeye çalışmaktır. Her insanın bir içsel eleştirmeni vardır. Bu eleştirmen seni bir şeyler yapmaya teşvik edebilir ama aynı zamanda benlik saygını azaltır.

Bu eleştirmen arkadaş, zihnine sürekli olarak yıkıcı düşünceler fısıldar. Yeri geldiğinde sesini yükseltir. Seni düşüncelere hapseder ve ne yapacağını bilemezsin. Çünkü o an benlik saygın yerle bir olmuş durumdadır. Henrik Edberg‘in örneklendirdiği gibi şu şekilde düşünceler ortaya çıkabilir:

• “Tembel ve özensiz birisin! Şimdi işe koyul.”
• “İşinde hiç iyi değilsin. Birisi bunu fark edecek ve seni işten atacak.”
• “Sevgilinden daha kötü ve aynı zamanda daha çirkinsin.”

Bunlar birer örnektir. Bunları kabul etmek zorunda değilsin. Bu eleştirel sesi en aza indirmenin çeşitli yolları vardır. Kendine karşı bakış açını değiştirmek isteyebilirsin. Örneğin, eleştirel düşünce aklına geldiğinde ona dur demeyi deneyebilirsin.

Eleştirel düşünceye dur demek için zihninin içinde kocaman bir “Dur!” tabelası oluşturabilirsin. En olmadı, “Hayır, senin dediğini yapmayacağım!” diyebilirsin. Alternatif olarak düşünce treni ile lokomotif arasındaki bağlantıyı kesmek için o an hoşuna giden bir cümle kurabilirsin.

Bunları yaptıktan sonra düşüncelerini daha yapıcı şeylere odaklamaya çalışmalısın. Örneğin, öğle yemeğinde ne yemek istediğini düşünebilirsin. Bir sonraki buluşmada sevgiline yapacağın sürprizi planlamaya başlayabilirsin. Böylece uzun vadede kendini motive etmek için çeşitli fırsatlar edinirsin.

2. Daha sağlıklı ve motive edici alışkanlıklar edinmelisin

İçsel eleştirmenin ile aranı iyi tuttuğun zaman bu sesi kendin için daha kullanışlı hale getirebilirsin. Onu kendini harekete geçirmek ve öz saygını yükseltmek için kullanabilirsin. Bunu yapmanın en ideal yolu ise sağlıklı ve motive edici alışkanlıklara sahip olmaktır.

• Faydaları ön plana çıkarmalısın. Kendini motive etmenin ve bu motivasyonu gün içerisinde aktif tutmanın en güçlü yolu derinden hissettiğin faydaları yazmaktır. Örneğin, daha iyi bir hareket planına sahip olup çocuklar ve yakınındaki insanlar için daha fazla enerjiye sahip olmak bunun bir parçasıdır. Listeyi tamamladıktan sonra onu her gün göreceğin bir yerde tutmalısın.
• Gerçekten yapmaktan hoşlandığın şeyi yapmaya odaklanmalısın. Bir şeyi yapmaktan gerçek anlamda hoşlanıyorsan o şeyi yapma motivasyonu otomatik olarak ortaya çıkar. Hayatta bir şeyi gerçekten istediğin zaman herhangi bir iç dirençten sıyrılmak çok daha kolay olur.

Bir şekilde motivasyon kaybı yaşarsan gerçekten yapmak istediğin şeye odaklanıp odaklanmadığını düşünmelisin. Gerçekten yapmak istediğin şeye odaklanmış durumda değilsen, mümkünse ona odaklanmalı ve senin için önemli olan şeyin üzerinde çalışmaya başlamalısın.

3. Kısa molalar vermeye çalışmalısın

Bu çok basit ve eğlenceli bir alışkanlıktır. Bir ay boyunca her gün sadece 5 dakikalık molalar vererek büyük bir fark yaratman mümkündür. Yapman gerekenler ise oldukça basittir. Derin bir nefes almalı, yavaşlamalı ve şu soruyu kendine sormalısın: Kendimle ilgili takdir edebileceğim en iyi 3 şey nedir?

• Yazdıklarım ile her gün birkaç kişiye yardım edebiliyorum.
• İnsanların sıkıntılarından kurtulması için çaba gösterip onların gülmesini sağlayabiliyorum.
• Beslediğim kediler ve kuşlar söz konusu olduğunda çok düşünceli, titiz ve şefkatli birisiyim.

Bunlar benim söyleyebileceğim ve kendimle ilgili takdir edebileceğim bazı şeyler. Bu tür bir liste oluşturmak için gereğinden fazla düşünmemelisin. Belki bugün ihtiyacı olan biri için iyi bir dinleyici olmuş olabilirsin. Bu tür kısa molalar uzun vadede benlik saygını yükselterek olumlu bir ruh haline sahip olmanı sağlarlar.

4. Kendinle ilgili takdir edebileceğin şeyler yazmalısın

Bu, yukarıdaki alışkanlığın bir çeşididir. İkisini birleştirmek günlük olarak benlik saygısının iki kat artış göstermesi anlamına gelecektir. Bu yaklaşımı genel olarak gün sonunda yapman çok daha doğrudur. Boş zamanını bu şekilde değerlendirmeyi tercih edebilirsin.

Yapman gereken, “Kendimle ilgili takdir edebileceğim 3 şey nedir?” sorusuna cevap vermektir. Cevapları her akşam bir kağıda, bilgisayarda bir Word dosyasına veya akıllı telefondaki not defterine yazabilirsin. Bu sana genel olarak olumlu kalmak ve benlik saygısını yükseltmek için bir fırsat sunacaktır.

5. Doğru olanı yapmaya çalışmalısın

Doğru olanı yaptığına inandığın zaman öz saygını yükseltmiş olursun. Güçlü bir öz saygıya sahip olmanın en önemli yollarından birisi kesinlikle budur. Bu, bilgisayar başından kalkıp 20-30 dakika yürümek dahi olabilir. Ayrıca, kendin için endişelenmeyi veya üzülmeyi bırakmak ve sahip olduklarına şükretmek olabilir.

Bunu yapmak her zaman kolay değildir. Öncelikle doğru şeyin ne olduğunu bilme konusunda sıkıntı yaşayabilirsin. Fakat ne olursa olsun doğru şeyi yapmaya odaklanmak ve bunu en iyi şekilde gerçekleştirmek, kendin hakkında düşünce şeklini değiştirmene yardımcı olabilir.

Doğru şeyi yapmak için kullanabileceğin değerli bir yöntem vardır. Günün erken saatlerinde bu tür birkaç eylem gerçekleştirmeye çalışabilirsin. Örneğin birine iltifat etmek, sağlıklı bir kahvaltı yapmak ve egzersiz yapmak gibi şeyleri deneyebilirsin. Böylece günün geri kalanı için günün tonunu belirlemiş olursun.

6. Mükemmeliyetçiliği bırakmalısın

Mükemmeliyetçilik günlük hayatta en yıkıcı düşüncelerden biridir. Seni harekete geçmekten alıkoyabilir çünkü bir standarda uymamaktan olabildiğince korkarsın. Böylece yapacağını ertelersin ve istediğin sonuçları elde edemezsin. Bu kesinlikle öz saygını azaltabilecek bir durumdur.

Eyleme geçtiğin zaman bile başardıklarından ve kendi performansından pek fazla memnun olmazsın. Böylece kendin hakkındaki düşüncelerin ve hislerin gittikçe daha olumsuz hale gelir. Harekete geçme motivasyonun olabildiğince düşer. İşte bu nedenden ötürü mükemmeliyetçilikten kurtulmalısın.

• Yeterince iyi olanı hedeflemeye çalışmalısın. Mükemmelliği hedeflediğin zaman bu genellikle bir projenin hiç bitmemesi anlamına gelecektir. Bu yüzden, bunun yerine yeterince iyi olanı yapmayı denemelisin. Bunu bir bahane olarak kullanmak yerine işi yeterince iyi yaptığını kabul etmelisin.
• Mükemmellik hem seni hem de hayatındaki diğer insanları yorar. Mükemmelliğin hayalini kurduğunda hayatının bir film, şarkı veya kitap gibi olmadığını kendine hatırlatmalısın. Çünkü gerçeklik ile beklentilerin çatışması söz konusu olabilir. Bu, sana, ilişkilerine ve projelerine zarar verebilecek bir durumdur.

7. Hata ve başarısızlıkları olumlu bir şekilde ele almalısın

Her insanın bir konfor bölgesi vardır. Konfor bölgenin dışına çıktığında anlamlı bir şeyi yapmaya çalıştığında yanılabilir veya hata yapabilirsin. Bu bir sorun değil, normal bir sonuçtur. Gerçekten önemli olan bir şeyi yapan insanların hemen hemen her yaşta yaşadıkları bir durumdur.

• En iyi arkadaşın kendin olmalısın. Kendini suçlamak ve dövünmek yerine kendine basit sorular sormaya çalışmalısın. Örneğin, “Arkadaşlarım bana bu durumda nasıl destek olurlardı?” sorusunu sorabilirsin. Bu umutsuzluktan uzak durmana yardımcı olur.
• Tersini düşünmeye çalışabilirsin. Bu tür bir durumda kaldığın zaman daha yapıcı olmanın bir başka yolu iyimserliklere ve fırsatlara odaklanmaktır. Yine kendine çeşitli sorular sorabilirsin. Örneğin, “Bundan öğrenebileceğim bir şey var mı?” gibi bir soruyu kendine yöneltebilirsin.

Bu sayede bakış açını değiştirebilirsin. Sürekli aynı noktaya darbe üstüne darbe indirmek yerine kendine şefkatle yaklaşırsın. Herkesin hata yapabileceğini kabul etmen gerekir. Hatalar ders çıkarabilecek olduğun önemli anlardır. Bunu her zaman hatırlamaya çalışmalısın.

8. İnsanlara karşı nazik olmalısın

“Ne alakası var?” diyebilirsin. Başkalarına karşı nazik olduğun zaman kendini daha nazik bir şekilde ele alıp düşünmeye başlarsın. Diğer insanlara karşı davranış biçimin, uzun vadede kendine karşı davranış biçimini etkileyecek bir durumdur. Bu yüzden günlük yaşamında kibar olmaya çalışmalısın.

• Birisi içini dökmek istiyorsa orada olabilir ve sadece onu dinleyebilirsin.
• Arkadan gelen bir sonraki kişi için kapıyı tutmayı düşünebilirsin.
• Araba sürerken birisine yol vermeyi aklına getirebilirsin.
• Motive olmakta zorlanan bir arkadaşını motive etmeye çalışabilirsin.

Birisine pratik bir biçimde yardımcı olmak için birkaç dakikanı ayırman yeterlidir. Yardım arayan insanlara (örneğin kan ihtiyacı, sosyal sorumluluk projesi vb.) sosyal medya üzerinden yardımcı olmaya çalışabilirsin. İnsanlara karşı yardımsever olabilmek için çeşitli fırsatlara sahip olduğunu unutmamalısın.

9. Yeni şeyler denemelisin

Yeni bir şey denediğin zaman kendine meydan okumuş olursun. Bu meydan okuma ister istemez konfor bölgenin dışına çıkman anlamına gelir. Yaptığın şeyi muhteşem bir biçimde yapmana gerek yoktur. En azından oturup beklemek yerine harekete geçmiş olmayı olumlu bir şey olarak görmelisin.

Bu kendin için takdir edilecek bir durumdur. Bir rutinden çıkıp daha canlı olmana yardımcı olabilir. Bu yüzden düzenli olarak konfor bölgenin dışına çıkmayı düşünmelisin. Tek yapman gereken kendine bir şey deneyeceğini söylemek ve harekete geçmektir.

Daha sonra aynı şeyi birkaç kez daha yapabilirsin. Kendi performansını artırmayı düşünebilirsin. Bu denemeler sana çok korkutucu geliyorsa veya seni rahatsız ediyorsa çok fazla üstüne gitmemelisin. Kendini yavaşça harekete geçirecek daha küçük bir adım atmaya çalışmalısın.

10. Yetkinliklerini belirlemeli ve onları geliştirmeye çalışmalısın

Benlik saygısı, hayatımızda önemli olan alanlarda gerçek yeteneklerimizi göstererek elde ettiğimiz başarıyla inşa edilir. Eğer iyi bir aşçı olduğunu düşünüyorsan insanları daha çok misafirliğe davet etmeli ve becerilerini göstermelisin.

Aşçılık ve yemek sadece bir örnektir. Hangi alanda yetkin olduğunu düşünüyorsan o alan üzerinde daha fazla durmalısın. Kısacası, temel yetkinliklerini öğrenmeli, onları vurgulayan fırsatlar bulmalı ve bunları değerlendirmeye çalışmalısın. Bu şekilde öz saygını yükseltmeyi başarabilirsin.

11. Övgüleri kabul etmeyi öğrenmelisin

Benlik saygısını geliştirmenin en zor yanlarından biri kendimizi kötü hissettiğimiz zaman iltifatlar karşısında daha dirençli olmamızdır. En çok ihtiyaç duyduğumuz zamanda bile övgüleri kabul etmekte zorlanabiliriz. Bu nedenle, bir şekilde övgüler karşısında biraz daha esnek davranmayı öğrenmelisin.

Övgülerden uzak durmak istemiyorsan bunun için takip edebileceğin iyi bir yol vardır. Guy Winch‘in belirttiği gibi basit geri dönüşler oluşturabilirsin. Örneğin bir övgü aldığın zaman karşı çıkmak yerine “Teşekkür ederim.” diyebilirsin. Zaman içerisinde iltifatları reddetme davranışının ortadan kaybolduğunu görebilirsin.

12. Kıyaslamalardan uzak durmalısın

Hayatını, kendini ve sahip olduğun her şeyi kıyaslamalardan uzak tutmanı öneririm. Kıyaslamalar sana hiçbir şey kazandırmazlar. Aksine sana çok şey kaybettirirler. Elinde son derece yıkıcı bir alışkanlığın olur ve bu yıkıcı alışkanlık nedeniyle öz saygını yitirebilirsin.

Kıyaslama yapmaya başladığın zaman asla kazanan taraf olamazsın. Her zaman dünya üzerinde herhangi bir şeyde senden daha iyi olan biri vardır. Her zaman önünde çeşitli insanlar olacaktır. Bu alışkanlığı daha iyi bir şeyle değiştirmelisin. Örneğin, dünden bugüne kaydettiğin ilerlemenin üzerinde durabilirsin.

13. Destekleyici insanlarla daha fazla zaman geçirmelisin

Diğer insanlara ve kendine karşı daha nazik davranmaya başlayıp mükemmeliyetçilikten kurtulmayı başardığın zaman benlik saygını biraz olsun yukarı çekmeyi başarabilirsin. Fakat hayatını etkileyen en önemli destekleyiciler seni aşağı çekerlerse benlik saygını yüksek tutmakta zorluk yaşayabilirsin.

Bu yüzden aldığın destekte değişiklik yapmayı düşünebilirsin. Hayallerini ve hedeflerini desteklemeyen insanlarla daha az zaman geçirmeyi tercih edebilirsin. Bunun yerine daha olumlu ve teşvik edici olan insanlarla daha fazla zaman geçirmeyi düşünebilirsin.

Fakat bunlar tek başına yeterli değildir. Ne okuduğunu, dinlediğini ve izlediğini düşünmelisin. Tüm bunlar kendinden emin olmamanı veya daha olumsuz hissetmeni sağlıyorsa televizyon izlemeye, haberleri okumaya veya forumlarda tartışmalara dalmaya çok daha az zaman ayırmaya çalışmalısın.

Elbette bunu bırakacağın alışkanlıkların yerini dolduracak bir şeyler bularak yapmalısın. Bilgi almak her insanın ihtiyaç duyduğu bir şeydir. Örneğin, daha farklı kitaplar okuyabilir, daha farklı blog veya siteleri ziyaret edebilirsin. Kendini iyi hissetmeni sağlayacak her türlü fırsatı değerlendirmelisin.

14. Değiştirebileceğin şeylere odaklanmalısın

Kontrolün dışında olan her şeye takılmak oldukça kolaydır. Ancak bunun işe yarar bir tarafı yoktur. Kendinden başka kimsenin düşüncesini tamamen kontrol etmen mümkün değildir. Bunun yerine, enerjini kontrolünde olan şeyleri belirlemeye ve onlar hakkında neler yapabileceğini bulmaya çalışmalısın.

Değiştirebileceğin şeylere odaklandığın zaman daha olumlu düşünmen çok daha olası bir durumdur. Her gün zamanının bir kısmını buna ayırmayı düşünebilirsin. Değiştirebileceğine inandığın şey her neyse onun üzerine yoğunlaşarak sonunda öz saygını yükselterek daha mutlu olacağını aklına getirmelisin.

15. Küçük başarıları kutlamayı unutmamalısın

Bunu her birimiz zaman zaman es geçeriz. Başarı küçük bile olsa bir başarıdır. Dolayısıyla onu en iyi şekilde kutlamak gerekir. ReachOut‘ta belirtildiği gibi bu kutlamalar öz saygına ihtiyaç duyduğun katkıyı yapacak ve gün içerisinde daha motive bir insan olmana yardımcı olacaktır.

Bu sabah zamanında kalktın. Kahvaltıyı neredeyse mükemmel bir şekilde hazırladın. İşe tam vaktinde başladın. Gün içerisinde birkaç insana yardım ettin. Tüm bunlar birer küçük zaferlerdir. Bunları kutlayarak kendini daha iyi hissedebilir ve benlik saygını güçlendirmeyi başarabilirsin.

16. Egzersiz rutini oluşturmalısın

Bu egzersiz işi bir tür joker gibidir. Çünkü ruh hali değiştirme konusunda epey etkilidir. Sadece 5 dakika bile hareketli kalarak ruh halini değiştirmen mümkündür. Egzersiz yapmak zihinsel sağlığın iyileşmesine ve bu yolla benlik saygının yükselmesine neden olabilir.

Allison Abrams‘ın çeşitli araştırmalara dayanarak ortaya koyduğu bu fikir, öz saygı konusunda işe yarar bir yöntemdir. Çünkü egzersiz yapmak, doğru beslenme ve yeterli uyku ile bir araya getirildiğinde kişisel olarak kendini daha sağlıklı hissetmene yardımcı olan bir durumdur.

17. Bağışlayıcı olmalısın

Dürüst olayım. Bağışlayıcı olma konusunda hayatımda bir sınır vardır. Tek seferlik bir hata karşısında kin tutmak gibi bir yaklaşımım yok. Fakat aynı kişi, aynı hatayı tekrarladığı zaman bağışlayıcı olmak pek içimden gelen bir durum değildir. Dolayısıyla bağışlayıcı olmayı duruma göre değerlendirmek gerekir.

Hayatında affedemediğin biri var mı? Eski sevgilin? Bir aile üyesi? Kendin? Her ne olursa olsun bir kişiyi affetmemek kızgınlık duygusuna bağlı kalman anlamına gelir. Bu durumda bir olumsuzluk döngüsünde kendini sıkıştırmış olursun. Kendini affetmeyi başaramazsan hissettiğin utanç seni hep aynı döngüde tutacaktır.

Özellikle kendini affetmek benlik saygısının yükselmesini sağlayan bir durumdur. Her insanın doğası doğuştan itibaren aslında sevgi doludur. Zaman içerisinde yaşanan ilişkilerle bu doğa bulanık bir hal almaya başlar. Biri sana zarar verdiyse, bunu bir kez ve pek isteyerek yapmadıysa onu affetmek iyi bir fikir olabilir.

18. Koşullar ile gerçeği birbirine karıştırmamalısın

Koşullar (şartlar) ve kim olduğun arasında bir ayrım yapman gerekir. Bu ayrım öz değerini yakalamana yardımcı olacaktır. İçsel değeri tanıdığın zaman büyümek ve gelişmek için bir temel oluşturmuş olursun. Bu durumda başarısız olsan bile temel değerin değişmesi söz konusu olmayacaktır.

Her insanın sonsuz potansiyele sahip olduğunu unutmaman gerekir. Diğer insanlardan daha düşük kademede olduğumuz, zaman içerisinde öğrendiğimiz yanlış bir inanıştan ibarettir. Bu nedenle, sıkı çalışarak ve kendine biraz daha şefkatle yaklaşarak kendi değerini ve öz saygını yükseltmeyi başarabilirsin.

19. Basit ama kanıtlanmış yollar denemelisin

Benlik saygısını yükseltmek bir süreçtir. Bir gecede olup bitecek bir şey değildir. Fakat başlangıçtan itibaren doğru adımları atıp kendini motive etmeyi başarırsan işini çok daha kolay hale getirebilirsin. Tek yapman gereken basit ama daha önce denenmiş yolları kullanmaktır.

• Yeni bir beceri kazanmak: Yeteneklerine ve ilgi alanlarına karşılık gelen bir şeyde becerikli olduğun zaman yetkinlik duygunu ve benlik saygını yükseltmiş olursun.
• Başarıları listelemek: Başardığın her şeyi düşünmeli ve onları not etmelisin. Gurur duyduğun ve iyi yaptığın her şeyin bir listesini oluşturabilirsin. Bu ne kadar değerli olduğunu hatırlamana yardımcı olacaktır.
• Yaratıcı bir şeyler yapmak: Yaratıcılık beyni uyaran bir şeydir. Bu yüzden ne kadar çok kullanırsan faydası o kadar büyük olur. Bir hikaye veya bir şiir yazmayı deneyebilirsin.
• Değerleri netleştirmek: Değerlerinin ne olduğunu belirlemek için hayatını incelemelisin. Ardından gerekli değişiklikleri yapmalısın. Ne için çaba gösterdiğini bilirsen kendine güvenin bir o kadar artış gösterir.
• Düşüncelere meydan okumak: Kendini olumsuz düşünürken yakaladığın zaman durmalı ve kendine meydan okumalısın. Hatalı inanışlar ve düşünceler sana belirli sınırlar çizerler. Bunlardan kurtulmalısın.
• Konfor bölgesinden çıkmak: Kendini konfor bölgesinin dışına itmeye çalışmalısın. Rahatsız olman çok doğaldır. Farklı insanlarla tanışmayı denemeli veya farklı ortamlarda bulunma cesaretini göstermelisin.
• Yardım etmek: Başkalarına yardım etmek için yeteneklerini ve becerilerini kullanmalısın. Birisine doğrudan yardım edebilir veya birisine öğrenmek istediği bir şeyi öğretebilirsin.

Çözülmemiş sorunlar benlik saygının düşük olmasına neden olabilir. Geçmişi iyileştirmek için çaba gösterirken eğitimli ve donanımlı olan uzmanlardan yardım almaya çalışabilirsin. Böylece geleceğe kendinden emin bir şekilde bakabilir ve doğal yoldan benlik saygını yükseltebilirsin.

20. Çabalarını farklı yöntemler ve yollarla desteklemelisin

Düşük benlik saygısı hiç karşılaşmak istemeyeceğin durumlardan biridir. Benlik saygın düşük olunca zarar verici ve olumsuz bir yumak olan düşünme döngüsüne girmen kolay olur. Bu kısır döngüyü durdurmak senin elindedir. Lolly Daskal‘ın dediği gibi benlik saygısı kendi başımıza kazandığımız bir itibardır.

• Endişelenmeyi bırakmak: Başkalarının ne düşündüğü hakkında endişelenmeyi artık bırakmalısın. Tamamen kendin olmaktan asla çekinmemelisin.
• İlham verici şeyler okumak: Daha fazla benlik saygısı kazanmanın en iyi yolu seni güçlendiren ve kendin hakkında olumlu hissettiren bir şeyler okumaktır. Bu hayata bakış açının değişmesine yardımcı olur.
• Bütünlüğü geri kazanmak: Bütünlüğün senin için ne anlama geldiğini tanımlaman gerekir. Hayatın karakterin ile uyumlu değilse kendini kötü hissetmen ve benlik saygının düşük olması kaçınılmaz olacaktır.
• Olumsuz insanları uzaklaştırmak: Hayatında sürekli olumsuzluk saçan insanları hayatından uzak tutmalısın. İlişkilerde benlik saygını kazanmanın tek yolu sana değer veren insanlardan destek almaktır.
• Kişisel sınırlar oluşturmak: Öz saygını geri kazanmanın en önemli yoludur. Sınırlarının ne olduğunu belirlemeli ve bu sınırları geçen insanlara dur deme şeklini tanımlamaya çalışmalısın.
• Görünüşe önem vermek: Bunu çok sık önermem. Çünkü kendim bile dikkat etmem. Fakat benlik saygısı konusunda problem yaşıyorsan kendine olan güvenini yükseltmek için dış görünüşüne dikkat etmek isteyebilirsin.
• Hataları kabullenmek: Başarısız olduğun zaman kendini suçlamak işin en kolayıdır. Ancak başarısızlık bir öğrenme fırsatıdır. Başarısızlığın bir şey için çaba sarf etmek anlamına geldiğini unutmamalısın.
• Öğrenci olmak: Yaşam boyunca öğrenci olarak kalmalısın. Her zaman öğrenecek yeni şeyler olacaktır. Öğrenme konusunda açık, istekli ve tarafsız olmaya çalışırsan benlik saygını güçlendirmeyi başarabilirsin.

Öz saygı karşısında kendini korkutmayı artık bir kenara bırakmalısın. Önemli olan yoluna devam etmektir. Benlik saygısı genellikle en derin arzuların ve en büyük korkuların arasında dans eden bir profesyonel gibidir. Ona doğru adımın nasıl atılacağını göstermeye çalışmalısın.