Doğa temalı kitapları aslında ikiye ayırmak mümkündür. Bunlardan ilki kurgusal olmayan kitaplar, ikincisi ise kurgusal kitaplardır. Kurgusal kitaplar olan biteni biraz daha hikaye aracılığıyla anlatmayı seçerler. Diğer kitaplar ise belirli bir konuya odaklanırlar.
Bu kitap listesinde doğayı koruma temalı kitaplarla tanışacaksan. Bazıları doğrudan sana doğayı koruyun mesajı vermiyor olsa bile doğanın işleyişi, doğa ile insan ilişkisi ve doğal yaşam hakkında bilgiler sunarlar. Kitapların bazıları yabancı dildedir ve henüz dilimize çevrilmemiştir.
1. Bitkilerin Bildikleri
Daniel Chamovitz tarafından yazılmış bu eser aslında adıyla çok şey anlatır. Kitabın içeriği tamamen bitkilerle ilgilidir. Onların duyma ve koku alma hisleriyle ilgilidir. Dünyanı bir dakikalığına onların gözünden görebilmekle ilgilidir.
Bu kitabı okursan, ilk birkaç bölümü bile okusan hiçbir bitkiye eskisi gibi bakamayacaksın demektir. Bu kitabın anlattıkları doğanın öğrettiklerinin yanında ufak bir tutam toz gibi kalacaktır. Ama sen sonucunda bir bitkinin hayatını nasıl idame ettirdiğini öğrenmiş olacaksın.
2. Antarctica
Kim Stanley Robinson, Amerikalı bir yazardır. En bilinen çalışması ise Mars ismini taşıyan üçlemedir. Bilim kurgu temalı eserler kaleme almıştır. Antarctica, Mars üçlemesinden sonra çıkardığı kitaptır. Adından anlaşılabileceği gibi hikaye insanların yabancı olduğu Antarktika’da geçer.
Antarktika, zorlu şartlara sahip ve insanların tanımadığı bir yaşam alanıdır. Dünya yaşamanın en çetin şartlarda geçtiği bir alandır. Antarktika’nın geleceği zor durumdadır çünkü bu alanı korumaya yönelik takip edilen uluslararası anlaşma bozulmak üzeredir.
3. Bir Kum Yöresi Almanağı
Hacettepe Üniversitesi Yayınları tarafından dilimize kazandırılan Aldo Leopold’un bu eseri aslında Amerikalıların yaşadıkları kara parçasıyla ilişkilerini konu almaktadır. Aldo Leopold, doğa ile ilgili birçok farklı makale ve kitap yayınlamıştır.
Bir Kum Yöresi Almanağı, Aldo Leopold’un Amerika’da belirli eyaletlerin ormanlık alanlarını gezmesi ve deneyimlerini kaleme almasıyla oluşmuş bir eserdir. Ancak eser özellikle Wisconsin’de yaşanan aylık değişimlerin ayrıntılı bir biçimde yazılmasıyla ön plana çıkmaktadır.
4. Ağaçlar
Hermann Hesse tarafından yazılmış bu eser aslında bir derleme eserdir. Kendisinin doğa hakkındaki hassasiyetini anlatır. Burada anlatılanları yazarın diğer eserlerinde bulabilmen mümkündür. Doğa temalı bu kitap seni doğaya bir adım daha yaklaştıracaktır.
Elbette kitabın içeriği tamamen ağaçlarla ilgili değildir. Toprak ve bitkiler için çeşitli dizeler bulabilirsin. Tüm bunlar bir dakikalığına dair olsa ağaçların o eşsiz yaprak kokusunu içine çekmeni sağlayabilecektir. Doğa temalı yalın bir kitap arıyorsan doğru yerdesin.
5. Doğanın Gizli Bahçesi
Edward Osborne Wildson, biyolog, araştırmacı ve yazar bir isimdir. Daha çok entomoloji alanıyla ilgilenmiştir. Doğayı koruma ve doğanın işleyişini anlatma konusunda birçok eser kaleme almıştır. Doğanın Gizli Bahçesi ise TÜBİTAK tarafından yayınlanmış Edward Osborne Wildson yine çevreci bir yaklaşımla yazılmış diğer bir eseridir.
Doğanın Gizli Bahçesi, ilginç bilgilerle dolu bir kitaptır. İnsanların dünya ve dünyadaki diğer canlılarla olan ilişkisini ele almaktadır. Kitap denemelerden oluşmaktadır. Biraz olsun biyolojik bilgiye sahipseniz dünya yaşamı ve doğayla ilgili kapsamlı bilgiler edinebilirsiniz.
6. Firestorm
David Klass, gençlik kitapları kaleme alan bir yazardır. Caretaker adını verdiği üçlemesi ile doğayı koruma adına olumlu eleştiriler alan üç kitap kaleme almıştır. Bu kitaplar okuması keyifli romanlardır. Firestorm ise üçlemenin ilk kitabıdır ve dilimizde yayınlanmamıştır.
Firestorm, Jack adında bir kişinin dünyayı yok olmaktan kurtarma macerasını ele almaktadır. Jack sahip olduğu güçlerin farkında değildir ama günün birinde sadece kendisi değil herkes bu gücün farkında olur. Bugünden geleceğe doğru uzanan bu hayatta kalma mücadelesi kritik bir mesajı bize sunmaktadır.
7. Kar Leoparı
Peter Matthiessen, bir doğa bilimci ve yazardır. Kar Leoparı, Nepal ve Himalaya’ya yaptığı seyahatin güncesi olarak nitelendirilebilir. Yazar seyahat deneyimini bu kitapta toplamış ve tüm doğayı seven herkesin okuması için seyahatnamesini yayınlamıştır.
Kar Leoparı, yaklaşık 400 kilometrelik bir yolculuğun hikayesidir. Doğa bilimci Peter Matthiessen ve biyolog George Schaller yolculukları sırasında karşılaştıkları zorluklara rağmen hedeflerinden sapmadan yolculuğu devam ettirmişlerdir. Sonunda ise eşsiz deneyimlerini aktardıkları bu kitap ortaya çıkmıştır. Doğayı ve özellikle Asya’daki doğal yaşamı merak ediyorsanız bu kitabı okumanızı öneririm.
8. Sessiz Bahar
Rachael Carson deniz biyoloğu bir yazardır. Kaleme aldığı eserlerinin neredeyse tamamı doğa ve doğayı korumayla ilgilidir. Sessiz Bahar, daha önce içeriğinden biraz bahsetmiş olduğum bir kitaptır. Böcek ilaçlarının gelişigüzel kullanılması sonucu insanların doğaya verdikleri zarar konu edinilmektedir.
Kitabın yoğun bir biçimde böcek ilaçlarının kullanımıyla ilgili olduğunu özellikle belirtmeliyim. Doğaya verilen zarar, insanların zehirlenmesi ve kansere yakalanmaları gibi olumsuz sonuçların kontrolsüz kullanımlar sonucunda ortaya çıktığı yazarın en önemli tezlerinden birisidir.
9. Timelock
Timelock, David Klass tarafından yazılan Caretaker serisinin üçüncü kitabıdır. Jack önce okyanusları, ardından Amazon ormanlarını kurtarmıştır. Şimdi ise sıra insan olarak yaşamına devam edebilmektir. Fakat bu amacını yerine getirebilmek için onu zorlu bir görev beklemektedir.
Kutuplar dünyanın geleceğini tehlike altına atmaktadır. Öncelikle kutuplarda yaşanan sorunları ortadan kaldırmalıdır. Daha sonra ise hayatının devamı için bir seçim yapmak zorundadır. Jack, geleceğin prensi olmaya devam edecek veya sıradan bir insan olarak yaşamını sürdürecektir. Hepsinden önce ise dünyayı bir kez daha kurtarmak durumundadır.
10. Atık Küre
Rob Hengeveld tarafından yazılmış bu eser tamamen dünya ve onun doğası ile ilgilidir. Tüm sistemler bör döngünün parçası olarak atık üretirler. Bakteri, insan, içten yanmalı motorlar ve hatta büyük bir şehir kadar karmaşık olanlar dahi atıklar üretilirler.
Bir dereceye kadar bu atığın emilebilir, işlenebilir veya geri dönüştürülebilir olması söz konusudur. Ancak hiçbir zaman onu tamamen ortadan kaldırabilmek mümkün değildir. İnsan yaşadığı tarih boyunca dünyasını kocaman bir atığa dönüştürmüş durumdadır.
11. Tüfek, Mikrop ve Çelik
Jared Diamond, bir yazar ve aynı zamanda bir bilim adamıdır. 1998 yılında Pulitzer Ödülü’nü alan kitabı Tüfek, Mikrop ve Çelik Avrasya toplumlarının diğer insanlar ve doğa ile olan ilişkisini konu alır. Bir başka ifadeyle Avrasya toplumunu mercek altına alır.
Yazarın insan doğasıyla ilgili fikirlerini içeren bu eserden yola çıkarsak, Avrasya toplumları doğanın yani çevrenin etkisiyle çok daha güçlü toplumlar olmayı başarmışlardır. Bu sayede diğer toplumlara üstünlük kurmuşlardır.
12. Walden: Ormanda Yaşam
Henry David Thoreau, yazar, filozof ve aynı zamanda çevreci bir isimdir. En önemli eseri Walden adını taşıyan ve tamamen doğal unsurlarla örülü bir yaşam hayali oluşturduğu kitabıdır. Sosyal deneyimin de bir parçası olan bu kitap çevrecilik anlamında değerli bir eser olarak nitelendirilmiştir.
Walden ismi kitapta sıkça bahsedilen Walden Gölü’nden gelmektedir. Kitap doğrudan çevreci bir yaklaşımla yazılmamıştır. Felsefi açıdan ele alınmış bir tür değerler bütünü bulunmaktadır. Bu bütün ise okuyucuyu çevreciliğe ve doğaya vermesi gereken öneme doğru yönlendirmektedir.
13. Whirlwind
Whirlwind, David Klass’ın yazmış olduğu Caretaker serisinin ikinci kitabıdır. Kitabın kahramanı Jack’in macerası kaldığı yerden devam etmektedir. Jack okyanusları kurtarmıştır fakat bu hayatından birçok unsurun yitip gitmesine neden olmuştur. Artık hayatı neredeyse bir hiç gibidir. Geriye sadece kız arkadaşı kalmıştır.
Jack, kız arkadaşını görmek istediğinde ise onun ortadan kaybolduğunu öğrenir. Artık amacı kız arkadaşını kurtarmaktır fakat aşması gereken belirli engeller vardır. Öncelikle eski düşmanının babası ile yüzleşmek zorundadır. Onu yenebilmek için Kidah adındaki sihirbazı bulması gerekir. Bunun yanında dünyanın yaşadığı tehlikeden uzaklaşmasını sağlamalıdır.
