Dinleme becerini geliştirip güçlendirecek 10 öneri

Dinleme becerini geliştirmek ister misin? Dinleme yeteneğinin hayatın her alanında seni daha güçlü bir insana dönüştüreceğini biliyor musun?

Dinleme büyük olasılıkla hayatta göz ardı ettiğin insan becerilerinden biridir. Okulda, işte veya arkadaşlarınla sohbetlerinde bu yeteneği kullanman gerekir. Dinleme yeteneğini geliştirip onu en iyi şekilde kullanmayı başarabilirsen çok daha iyi bir dinleyici olabilir ve anlatılan konuları çok daha iyi anlayabilirsin.

1. Anlamayı amaç edinmelisin

İyi bir dinleyici olmanın temel kuralı karşındaki kişiyi anlamayı amaç edinmektir. Anlamaya niyetli olursan zihnin anlatılanları kapma konusunda çok daha istekli olur. Böylece sana anlatanı ve anlatılanları dinlemeden yargılamak gibi bir alışkanlıktan kurtulabilirsin. İletişimde her zaman anlamak temel hedefin olmalıdır.

Dinlerken anlamayı amaç edinmek istiyorsan doğru zamanda doğru sorular sormalısın. Böylece anlatan kişi onu dikkatli bir biçimde dinlediğini görüp iletişimi güçlendirmek için ekstra bir adım atabilecektir. Yapman gereken iletişimde olduğun kişinin anlattıklarından tüm ipuçlarını yakalayıp onları özümsemektir.

2. Duraksama anlarını kullanmalısın

Dinleme becerini geliştirmek istiyorsan duraksama anlarını akıllıca kullanmalısın. Duraksama anları senin anlatan kişiye sorular yönelttiğin anlardır. Bu soruları yöneltirken doğru zamanı yakalaman gerekir. Örneğin, karşıdaki kişi anlatacaklarını bitirmeden sözünü kesip soru sormaya çalışmamalısın.

Pek çok zaman bu duraksamaları kendiliğinden oluşturmuş olursun. Örnek vermek gerekirse, karşıdaki kişi cümlesini tamamlamadan “bu konuyu senden daha iyi biliyorum” dediğin zaman duraksamayı hatalı kullanmış olursun. Bu karşındaki kişiyle aranda bir bağ oluşmasına engel bir durumdur.

3. Duyduklarını işlemeye çalışmalısın

Duyduklarını işlemek, karşıdaki kişinin söyledikleri ile anladığın arasındaki farkın çok daha az olmasını sağlar. İletişime bağlamsal katkı sunmak istediğin zaman bunu dürüst bir biçimde kullanmalısın. Örneğin, karşıdaki kişinin söyledikleri konusunda kesin hüküm vermeden önce farklı bakış açılarını devreye sokmaya çalışmalısın.

Bunu bir örnekle kolayca açıklayabilirim. Bir kadına saçıyla ilgili yorum yaparken “saçın eski günlerdeki tarzlara benzemiş” diye bir yorum yaptığın zaman anlatmak istediğin farklı bile olsa anlaşılacak olan tamamen farklı olabilir. Karşındaki kişi bu yorumunu “saçın kötü” olarak algılayabilir ve iletişimi bambaşka noktaya taşıyabilir.

Sonrasında olacaklar ise oldukça basittir. Aradaki iletişim bağı giderek hassaslaşır ve karşındaki kadın sana aşırı hassas bir biçimde cevap vermeye başlar. Anlatmak istediğin “nostaljik bir tarz” dahi olsa karşındaki kişi duyduklarını işlemeyi başaramadığı için hızlıca bu noktaya gelmiş olursun.

4. Dikkat dağıtıcı unsurlara engel olmalısın

Modern yaşamın getirisi olarak hepimiz dikkat dağıtıcı unsurların kıskacında yer almaktayız. Biriyle iletişim kurarken buna engel olmanın pek çok farklı yolu vardır. Engel olmaman durumunda ise karşındaki kişiye odaklanmayı başaramaz ve onun anlattıklarını anlayamazsın.

Biriyle sohbet ederken cep telefonun yanındaysa ve bildirimleri açık durumdaysa gelecek olan bildirimler sonrasında hem senin hem karşındaki kişinin dikkati dağılabilir. Bu iletişimin kalitesi için son derece sıkıntılı bir durumdur. Buna engel olmaya çalışmalı ve iletişim sırasında dikkat dağınıklığını ortadan kaldırmalısın.

Benzer durum aynı anda birkaç işle meşgul olmaya çalıştığın zaman geçerli olabilir. Hem biriyle konuşup hem telefonunu kurcalamaya çalıştığın zaman dinleme becerinin kalitesi epey bir düşüş yaşar. Bunu yapmamalısın ya izin isteyip telefonuna bakmalı ya da telefonu bir kenara bırakıp sadece karşındaki kişiyi dinlemelisin.

5. Göz teması kurmalısın

İletişimde göz teması son derece önemlidir. Karşındaki kişi bir şeyler anlatmaya çalışırken onunla göz teması kurman durumunda tüm duygun ve hislerin ile onu dinlemeye hazır olduğunu göstermiş olursun. Bu konuşanın daha etkili konuşmasına ve karşıdaki kişinin anlatılanları daha iyi anlamasına yardımcı olur.

Dinleme nasıl geliştirilir sorusuna net bir cevap arıyorsan, aradığın cevap buradadır. Dinleme becerini geliştirmek için konuşan kişiyle göz teması kurmalısın. Böylece anlattığı her kelimeyi daha iyi anlayabilir, mimiklerini görebilir ve anlatırken sahip olduğu duyguları yakalayabilirsin.

6. Aydınlatıcı sorular sormalısın

Karşındaki kişiyi en iyi şekilde dinleyebilmek için onun cümlelerinin bitiş noktalarını yakalamaya çalışmalısın. Karşıdaki kişi konuşmasını bitirdiği zaman anlatılanları aydınlatacak veya netleştirecek sorular sormalısın. Bunu yapmak istiyorsan sorduğun soruların belirli bir kalıp içerisinde olması gerektiğini unutmamalısın.

Örneğin, birisi sana “Cumartesi öğlen aşırı sıcak, akşam ise aşırı yağmurlu olacak” dediğinde ne anlatıldığını doğru algılaman gerekir. “Söylediğine göre Cumartesi dışarı çıkmak pek akıllıca olmayabilir, doğru mu?” veya “Söylediklerin doğruysa Cumartesi evde oturmak daha doğru değil mi?” şeklinde sorular sormalısın.

Bunlar olmasa bile “Hava durumuna tekrar bakar mısın?” veya “Dediğini anlamadım, tekrarlar mısın?” şeklinde sorular yöneltebilirsin. Böylece anlatılanı daha net anlamayı başarabilirsin. Bu yaklaşım dinleme becerinin iyi olduğunu gösterir. Çünkü iyi bir dinleyici yorum yapmadan önce suyun berrak olmasını sağlamaya çalışır.

7. Meraklı olmalısın

Meraklı olmak her zaman yapabileceğin bir şey değildir. Merak etmek dinleme becerini geliştirmene yardımcı olabilir. Meraklı olursan daha fazla bilgi istemiş olursun. Böylece aktarılan her mesajı daha yakından takip edebilirsin. Sohbet sona erdiğinde zihnin daha fazlasını öğrenmek ister.

Aşırı meraklı birisi olman durumunda anlatılanları kaçırmamak için çeşitli notlar almayı düşünebilirsin. Karşıdaki kişiyi bir şeyler anlatırken rahatsız etmemek ve onu iyi bir biçimde dinlediğini göstermek için not almayı deneyebilirsin. Böylece merakını sözde bırakmamış ev eyleme geçirmiş olursun.

8. Kendini diğer kişinin yerine koymalısın

Bu uygulanması en zor yöntemlerden birisi olsa bile iyi bir dinleyici olabilmek için yeri geldiğinde kendini diğer kişinin yerine koymayı düşünmelisin. Kabul ediyorum, bu gerçekten zor bir adımdır. Ancak, geçici bir süreliğine karşıdaki kişi gibi düşünmeye çalışabilirsin.

Kendini diğer kişinin yerine koyduğun zaman onun hissettiklerini daha iyi anlayabilirsin. Aktif dinleyici olabilmek için buna ihtiyacın olabilir. Üstelik kendini diğer kişinin yerine koyduğu zaman onu daha ilgili ve meraklı bir biçimde dinlemeyi başarabilirsin.

9. Yargılamayı ortadan kaldırmalısın

Yargılama söz konusu olduğu zaman iyi bir dinleyici olamazsın. Karşındaki kişi anlattıklarını tamamen bitirdikten sonra durumla ilgili bir yargıya varabilirsin ama ondan önce yargılama gibi bir davranışta bulunmaman gerekir. Bu seni ön yargılı olmanı sağlayacak ve iletişim başlamadan çoktan bitmiş sayılacaktır.

Karşındaki kişiyi dinlerken çoktan bir yargıya varmış durumda olursan onun söylediklerini duyman gerçekten çok zorlaşır. Dinlediğin tek şey kelimeler olur ve onların anlamlarını yok sayarsın. Ne kadar sakin, dikkat dağınıklığından uzak olsan bile hedefinde yargılamak olduğu sürece dinleme konusunda başarılı olamazsın.

10. Mutlak doğrunun peşinden gitmemelisin

İnsan ilişkilerinde mutlak doğru diye bir şey yoktur. İyi bir dinleyici olmak için Jennifer R. Farmer tarafından sunulan bu öneriyi kullanman gerekir. İletişimde mutlak doğrunun peşinden gidip kazanan olmak gibi bir gayeye sahip olmamalısın.

İyi bir dinleyici olmak mutlak doğrudan uzaklaşmayı gerektirir. Kendi doğruların olabilir ama karşındaki kişinin de senin gibi çeşitli doğrulara sahip olduğunu kabullenmeyi denemelisin. Böylece karşındaki kişinin ne anlattığını daha iyi bir biçimde anlayabilirsin.

Genel olarak insanlar “kendi doğrularını mutlak doğru olarak göstermek” için tartışmaya girerler. İletişimde odak noktan bu olursa dinleme becerini geliştirmeyi başaramazsın. İletişimde bir kazananın olmadığını kabullenmen durumunda çok iyi bir dinleyici olabilirsin.

Umarım bu bilgiler dinleme becerini geliştirme konusunda sana yardımcı olabilecektir. Aklına takılan bir şeyler varsa bunları yorum olarak bana ulaştırabilirsin. Yazımı beğendiysen arkadaşlarınla paylaşabilir ve yazılarımdan haberdar olmak için aşağıdan ücretsiz abonelik gerçekleştirebilirsin.