Kendinden şüphe etmeyi bırakmanın 14 yolu

Kendinden şüphe etmek, senin geride olmana neden olan rahatsız edici ve ikna edici bir durum olabilir. Bu yaşandığı zaman çeşitli fırsatların elinden kaçması söz konusu olur. İşe başlamak veya işi bitirmek olması gerekenden çok daha zor hale gelir.

Elbette bazen yararlı olduğu noktalar da vardır. Fakat genel olarak kendinden şüphe duymaya başlamak zarar verici sonuçların ortaya çıkmasına neden olur. Peki bunun üstesinden nasıl gelebilirsin? Kendinden şüphe etmeyi nasıl bırakabilirsin? Elbette sana yön verecek bir şeyler bularak bunu başarabilirsin.

Durdurmalısın

İlk olarak, içinden gelen bir şüphe söz konusu olduğunda hızlı davranmaya çalışmalısın. Onun kontrolden çıkması demek zihninin ele geçirilmesi anlamına gelir. Kısa sürede çeşitli fısıltılar ve cesaret kırıcı söylemler duymaya başlarsın. Buna engel olmak için yapman gereken onu durdurmaktır.

Onu durdurmak için yapman gereken üç defa “hayır, hayır, hayır” demektir. O sesin veya o hissin açtığı yoldan gitmeme konusunda kendini ikna etmelisin. Üç kez ardı ardına “hayır” dediğin zaman zihninde oluşan düşünce kalıbını kırmış olursun. Böylece bir süre bile olsa kendinden şüphe duymayı bırakabilirsin.

Geçmişe odaklanmalısın

Kendine karşı gerçekçi olmalısın. Basit bir biçimde kendine sorular sormaya başlamalısın. Örneğin, kendinden şüphe duyduğun zaman aklına gelen düşüncelerin kaçının gerçekten gerçekleştiğini düşünmelisin. Büyük ihtimal alacağın cevap bellidir. Şüphelerin gerçekleşme olasılıkları çok yüksek değildir.

Kendinden şüphelenmek zihninde yaşayan bir canavarı temsil eder. Bu canavar seni değişiklikler yapmaktan ve rahatlık bölgenden çıkmaktan alıkoyar. Geçmişe bakım kaç kez şüphelerin gerçeğe dönüştüğünü sorgulayabilirsin. Böylece harekete geçmek ve olumlu sonuçlara odaklanmak daha mümkün hale gelir.

Onun hakkında konuşmalısın

Düşünceleri sadece kendine özgü olarak görürsen hata yaparsın. Düşüncelerin hava alması gerekir. Onları ne kadar çok içeride tutarsan çarpıtılma, abartılma ve gerçek beklentilerden uzak olma olasılıkları bir o kadar fazla olur. Dolayısıyla uygun bir biçimde onlara hava aldırmaya çalışmalısın.

Kendinden şüphe duyduğun zaman düşüncelerinin hava almasını sağlamalısın. Biraz ışık görmeleri iyidir. Arkadaşlarına veya sadece bir arkadaşına bu düşüncelerden bahsetmeye çalışabilirsin. Etrafında hiç kimse yoksa yüksek sesle onların adını söyleyerek onların dışarı çıkmasını sağlayabilirsin.

Karşılaştırmalardan kaçınmalısın

Kendini diğer insanlarla, onların başarılarıyla ve özellikle sosyal medyada paylaştıkları lüks fotoğraflarla karşılaştırmaya çalışırsan kaybeden hep sen olursun. Bu tür karşılaştırmaların bir anlamı yoktur. Üstelik kendinden şüphe duyma durumunun hızlı bir biçimde büyümesine neden olabilirler.

Bir karşılaştırma yapmak istiyorsan, kendini kendinle karşılaştırmaya çalışmalısın. Yapacağın en adil kıyaslama budur. Dünden bugüne ne kadar yol kat ettiğini görmek için bunu yapabilirsin. Ne kadar başarılı olduğunu, ne kadar büyüdüğünü ve nasıl bir insan olduğunu bu şekilde daha rahat görebilirsin.

Günlük tutmaya başlamalısın

Günlük tutmak kesinlikle yararlı bir alışkanlıktır. Kendinden şüphe duyduğun zaman sana çeşitli konularda yardımcı olabilir. En azından hayatının gerçek bir kaydını tutmuş olursun. Bununla birlikte bazı şeyleri netleştirme konusunda elinin altında olan bir argüman oluşturmayı başarırsın.

• Hayatının gerçekçi bir kaydını tutmalısın: Olumlu şeyleri ve sahip olduğun başarıları ne kadar sık hatırlarsan o kadar iyidir. Çünkü bu olumlu şeyler motivasyon konusunda en büyük yardımcın durumundadır. Bugüne kadar çözüm getirmiş olduğun her problem senin için bir kazanım sembolüdür.
• Olan biteni netleştirmeye çalışmalısın: Korkuları ve şüpheleri hafifletmek istiyorsan önce onları netleştirerek hareket etmelisin. Bunları kağıda veya bilgisayarda bir metin belgesine aktarmak sana bu konuda yardımcı olacaktır. Artıları ve eksileri listeleyerek yoluna devam edebilirsin.

Farkında olmalısın

Evet, farkında olmalısın ama neyin? İnsanlar ne yaptığınla veya ne söylediğinle ilgilenmezler. İşte bunun farkında olmalısın. Bir şeyler yapmaya çalışırken başkasının ne söyleyeceğini ve ne diyeceğini düşünürsen, kendinden şüphe etmek senin için kaçınılmaz bir deneyim olacaktır.

Bu tür bir durumla karşı karşıya kaldığın zaman hemen insanların yaptığın veya yapmadığın şeyleri gerçekten önemsemediklerini aklına getirmelisin. Her insanın kendi hayatındaki problemler yeteri kadar yer kaplar. İnsanlar senin yapıp yapmadıklarını kafaya takmazlar. Çünkü kendi problemlerini düşünürler.

Alıngan olmamalısın

Birisi seni eleştirdiği zaman kendinden şüphe etmeye başlarsın. En azından bu canavarın önündeki engeli ortadan kaldırmış olursun. Eleştirilen çoğu zaman geri bildirim yoluyla aktarılırlar. Ama her insanın yaptığı eleştiri seninle ilgili olmayabilir. Bu ihtimali düşünmek zorundasın.

Diyelim birine çıkma teklif ettin. Teklifin reddedildi. Sonra aradan biraz zaman geçti ve o kişiyle iyi anlaşmaya başladın. Tekrar bir teklifte bulundun ve beklenmedik bir biçimde yine olumsuz cevap aldın. Kafayı kuma gömme vakti mi?

Teklifinin neden geri çevrildiğini öğrenmeden değil. Karşındaki kişi senin dışarı çıkma teklifini ikinci kez neden reddetti? Seninle iyi vakit geçirmesine rağmen bunu neden yaptı? Belki eski sevgilisiyle barıştı ve ona yeni bir şans tanımak istedi. Bunu öğrenmeden bilemezsin.

Başka bir kişinin hayatında olan her şeyi bilemezsin. Dünya senin etrafında dönmez. Bu yüzden dikkatli olman gerekir. Durumu veya olayları yanlış bir şekilde yorumlamaktan kaçınmalısın. Birini suçlamaya başlamak çok kolaydır. Fakat asıl kolay olan kendinden şüphe duymaya başlamaktır.

İyimser olmalısın

Bu hayatta ayakta durabilen biri olmak istiyorsan iyimser olmalısın. Bu sadece kendinden şüphe duymak ile ilgili bir şey değildir. Her problem karşısında ayakta durabilmek için iyimser olman gerekir. Gerekirse bir başkasının coşkusundan, motivasyonundan ve iyimserliğinden yararlanmaya çalışmalısın.

İyimser olmak demek hayata daha olumlu bir bakış açısıyla bakmak demektir. Karşılaştığın üzücü veya yıpratıcı durumlar karşısında gardı indirmemek anlamına gelir. Diğer taraftan olumlu olduğun zaman kendinden daha az şüphe duyarsın. Çünkü iyimserlik seni kendinle barışık olmaya ikna edecek bir durumdur.

Geçiciliği düşünmelisin

Aklına gelen her şüphe kalıcı olmaz. Bir şekilde, herhangi bir ufak aksilik yaşandığında hemen olumsuz düşünmeye başlarız. Olumsuz düşünmeye başladıkça daha şüpheci oluruz. Sonuç olarak, Henrik Edberg‘in dediği gibi harekete geçmeme konusunda kendimizi ikna ederiz yani tuzağa düşeriz.

• Başarısız olduğun için başarısız mısın? Aksilikler şansını denemiş olan herkesin başına gelebilir. Ufak aksilikler hayatın bir parçasıdır. Bazen işler iyi gider, bazen de gitmez. Bu yüzden kendini yaşanmış olan aksiliğin girdabına bırakmamalısın.
• Yaşadığın bu aksilikten öğrenebileceğin şey nedir? Aksiliği bir geri kalma veya geri gitme yerine normal bir şey olarak gördüğün zaman bakış açın değişir. Hatayı veya aksiliği kendi yararına kullanma fırsatı elde edersin. Böylece daha akıllıca ilerlemiş olursun.

Becerilerini geliştirmeye çalışmalısın

Kendinden şüphe duymaya başlamak belirli bir yeteneğin veya becerin ile ilgiliyse bu durumda onu geliştirmeye çalışmalısın. Örneğin, okulda veya iş yerinde bir sunum yapman gerekiyor. Sunumdan önce kendinden şüphe duyuyorsan sunum becerilerini geliştirmen gerekiyor demektir.

Daha iyi sunum yapabilmek için çeşitli kaynakları karıştırmaya çalışmalısın. Bir aynanın veya bir arkadaşının önünde pratik yapmayı deneyebilirsin. İhtiyacın olan deneyimi elde edebilmek için kurslara dahi katılabilirsin. Böylece kendini daha emin, daha yetkin ve daha rahat hissedersin.

Kendine fazla yüklenmemeye çalışmalısın

Kendinden şüphe duymaya başladığın zaman genel olarak kendine ve hareket eksikliğine kızarsın. Bu durumda seni ilerleteceğini düşünerek kendine yüklenirsin. Kendine söylenirsin, kendini suçlu bulursun. Bir başka deyişle dövünmeye başlarsın.

Bu sana pek yardımcı olmaz. Kendinden şüphe duyduğun zaman kibar ve yapıcı olmaya çalışmalısın. Kendine karşı nazik olursan kendine doğru soruları sormayı başarabilirsin. Örneğin, yaşadığın bu durum karşısında atabileceğin adım nedir? Bu adımın büyük olmasına gerek yoktur. Küçücük bir adım bile işe yarayacaktır.

Başarını kutlamayı unutmamalısın

İleriye doğru küçük bir adım attığında belirli bir kazanç elde edersin. Her ne kadar küçük bir adım atsan bile bir şey kazanmış olursun. Öyleyse bu kazancını kutlaman gerekir. Akşam yemeğinde lezzetli bir atıştırmalık veya güzel demlenmiş bir doğal çay sana fazlasıyla yardımcı olacaktır.

Bunu yaptığın zaman ekstra motivasyon elde etmiş olursun. Motivasyonun yenilenir ve kendini şarj edersin. Bu ise doğrudan kendinden kuşku duymanı azaltır. Çünkü hareket etmeye devam edebilirsin ve bu senin için büyük bir kazanç olur.

Düzeltme şansın olacağını unutmamalısın

Bir hedefe veya hayale doğru yolculuğa çıktığın zaman her hareketi planlama şansına sahip olmazsın. Aslında olursun ama bu çok zaman tüketici olduğundan bunu gerçekleştirmek istemezsin. Ayrıca her adımı ayrı ayrı planlamak kendinden şüphe duymana neden olabilir.

En iyi şekilde hazırlanan planın bile parçalanma olasılığı vardır. Belirli gerçekliklerle karşılaştığın zaman bazı değişiklikler yaşamış olursun. Bu yüzden biraz kaba planlama yapmalı ve daha sonra yolculuğuna başlamalısın. Yolculuk sırasında rotanda düzeltmeler yapabileceğini unutmamalısın.

Kendine yeniden güvenmelisin

Kendinden şüphe duyma savaşında yalnız olduğunu düşünmemelisin. Kendinden şüphe duyarken kafanın içinde gezinen sesleri susturmak çok kolay olmayabilir. Fakat, Petrea Hansen-Adamidis‘in dediği gibi kendine yeniden güvenme konusunda sana yardımcı olabilecek bazı adımlar vardır.

• Şimdiki zamana odaklanmalısın: Kendini geçmiş deneyimlerden ve başkalarının yorumlarından kaynaklanan olumsuz düşüncelerin içine çektiğinde zor anlar yaşayabilirsin. Bu gibi durumlarda neler olup bittiğini fark etmeli ve şimdiki zamana bağlı kalmalısın.
• Olumsuzu dengelemeye çalışmalısın: Hem içeriden hem dışarıdan gelen bir sürü etken doğrultusunda kendinden şüphe duymaya başlayabilirsin. Bu gibi durumlarda kendini övebilecek olduğun bir şeyler keşfetmeye çalışmalısın. Her ne zaman şüpheli şeyler düşünürsen bu yola başvurmayı deneyebilirsin.
• Biraz ara vermelisin: Bir işte çok iyi ilerlemediğini düşündüğün zaman ara verebilirsin. Kendini bunalmış hissedersen kendinden daha fazla şüphe duyarsın. Bazen bulunduğun noktadan uzaklaşmak geri döndüğünde yeni bakış açıları keşfetmene yardımcı olabilecektir.
• Sağlığını önemsemelisin: Kaliteli uyku, bol su ve sağlıklı beslenme çok önemlidir. Bunlar olmadığı zaman genel sağlığını yitirmiş olursun. Sağlığın ne kadar kötüyse kendinden şüphe duyma eğilimin bir o kadar fazla olacaktır.
• Başkalarıyla iletişime geçmelisin: Kendini sevmek önemli olabilir ama her zaman daha fazlasına ihtiyaç duyarsın. Başkalarından destek alma ihtiyacı duyduğun zaman bu ihtiyacı karşılamaya çalışmalısın. Arkadaşlarından, ailenden, sevgilinden ve gerekirse tıbbi bir uzmandan yardım alabilirsin.