Kitapları okuduktan sonra onların özetini çıkarman fazlasıyla değerlidir. Değerli olmasının sebebi kendini geliştirmek için önemli olmasıdır. Amacın ne olursa olsun başarılı kitap özetleri yazmak istiyorsan buradaki tavsiyelerimi dikkate almanı öneririm.
Kitap özetlerini aslında çok fazla büyütmenin doğru olduğunu düşünmüyorum. Buna rağmen tekniğine uygun özetler çıkarmak anlatılanları hatırlamak konusunda sana sayısız katkı sağlayabilir. Bunu başarmak istiyorsan kitap özetinde doğru adımları takip etmelisin.
Kitap özeti çıkarmada değerlendirme aşaması
Kitap özeti çıkartmada ilk adım değerlendirme aşamasıdır. Bu aşamada elindeki kitaba kısa bir göz atarsın, daha sonra onu dikkatlice okursun ve son olarak kendine bir özet taslağı hazırlarsın. Tüm bunları yaparken belirli kriterlere uygun davranmak işini fazlasıyla kolaylaştırır.
Pek çok kişi doğrudan okuduğu kitabı hemen özetlemek ile uğraşır. Maalesef bu yaklaşım hatalıdır çünkü etkili bir özet için değerlendirme aşamasında özet çalışmasının portresini çizmek gerekir. Bu portreyi çizebilmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsin.
- Elindeki kitabı göz ucuyla incelemelisin. Bu aşamada asla ama asla herhangi bir not almamalısın, sadece kitaba bakmalı ve kitabı anlamaya çalışmalısın. Kitabın genel hatlarına bakmalı ve ufak detayları es geçmeyi düşünmelisin.
- Kitabı detaylı bir biçimde incelemeye başlayabilirsin. Kitabın sayfalarını karıştırırken olabildiğince not almalı veya dikkat çeken yerlerin altını çizmelisin. Kitabı okurken yazarın bölümlerine sadık kalmamalı, kendi durak noktalarını yani bölümlerini oluşturmalısın.
- Özet taslağı hazırlamaya çalışmalısın. Bu adımda özetin bir iskeletini oluşturmuş olursun. Çok fazla detaya inmeyi düşünmeden özet taslağı yazmalısın. Burada dikkat etmen gereken en önemli husus ise olabildiğince kendi cümlelerini kullanmaktır.
Kitap özeti çıkarmada yazma aşaması
Kitap özeti çıkartmada ikinci adım yazma aşamasıdır. Bu aşamada ise kitap özetini çıkarırken hedefini belirlemelisin. Elindeki kitabı ana hatlarına değinecek bir biçimde özetlemeli ve özetin sonunda kitabın vermek istediği mesaja değinmeyi düşünmelisin.
Kitap özeti çıkartırken yazma aşaması belki de en fazla efor sarf edeceğin alanlardan birisidir. Bu biraz uzun sürebilecek bir durum olabilir ama sonunda istediğin gibi bir özet çıkartmak istiyorsan buna değecektir. Aşağıdaki adımları takip ederek yazma aşamasını en iyi şekilde değerlendirebilirsin.
- Açık bir biçimde özetin kapsamını belirtmelisin. Özetin kapsamı demek, en başından itibaren neyi özetleyecek olduğunu ortaya koymaktır. Bununla birlikte yeri geldiğinde mutlaka ama mutlaka yardımcı düşüncelerle özetin arka planını doldurmaya çalışmalısın.
- Kitabı bir bütün olarak düşünüp özeti yazmaya başlamalısın. Bu aşamada bütünlük kadar önemli olan bir diğer durum ise özette kullanılacak dildir. Kendi görüşlerine yer vermek yerine “kitapta şöyle ifade edilir” veya “yazar şöyle der” gibi sözcük öbeklerini kullanmalısın.
- Kitabın vermek istediği mesaja değinmek zorundasın. Özetin sonuna mutlaka bunu eklemelisin çünkü özeti okuyacak olan kişiye kitabın ne ile ilgili olduğunu ve neden önemli olduğunu bu şekilde anlatabilirsin. Kendi kişisel düşüncelerini kullanmayı tercih etmeni pek önermem, geniş zaman kullanarak yazmaya çalışmalısın.
Kitap özeti çıkarmada gözden geçirme aşaması
Kitap özeti çıkartmada üçüncü adım gözden geçirme aşamasıdır. Bu aşamada ilk işin tutarlılığa dikkat etmektir. Yazmış olduğun özeti bir başkasına okutarak ondan bunu değerlendirmesini talep edebilirsin ve en önemlisi alacağın geri bildirimlere göre özetine son şekli verebilirsin.
Gözden geçirme aşamasında en önemli detay yazarın kullandığı dil ve vermek istediği mesajdır. Yazarın vermek istediği mesaja muhakkak özette değinmeye çalışmalısın. Bunun yanında kesinlikle kitap ile çıkarttığın özet arasındaki tutarlılığı gözden geçirmelisin.
- Çıkarttığın özet ile kitap arasındaki bağlantı tutarlı olmalı. Öncelikle yazarın kullanmış olduğu dilden çok daha bağımsız bir dil kullanmanın doğru olmadığını bilmelisin. Evet özgün olmalısın ama bu özgünlük içerisinde kitabın dokusuna zarar verecek bir özet inşa etmemelisin.
- Kitap özeti bir ödev ise mutlaka çıkardığın özeti bir başkasına göstermeli ve ondan fikir almalısın. Özeti bir başkasının görmesini sağlayarak başarılı bir biçimde geri bildirim alabilirsin. Bu sayede kendi gözünle fark edemediğin hataların farkına varabilirsin.
- Çıkarmış olduğun özeti gözden geçirmelisin. Özette kelime kullanımı hataları veya yazım hataları varsa bunları düzeltmelisin. Bir yerden geri bildirim almışsan eğer gelen geri bildirime uygun bir biçimde gerekli düzenlemeleri yapmayı düşünmelisin.
Kitap özeti çıkarırken nelere dikkat edilmeli?
Kitap özeti çıkarırken yukarıdaki adımlara ek olarak mutlaka dikkat etmen gereken bazı altın kurallar vardır. Bu kuralları es geçersen oluşturduğun özet her zaman bir yanıyla eksik kalacaktır. Çıkardığın özetlerde bu eksikliklerin yer almasını istemiyorsan nelere dikkat etmen gerektiğini bilmelisin.
Kitap özeti çıkarırken dikkat etmen gerekenleri 8 maddede kısa kısa açıklamaya çalıştım. Bunların hepsine uymak zorunda değilsin. Nitekim, bu kısa açıklamaları göz önünde bulundurup özet hazırlamaya çalışırsan oluşturduğun kitap özetinin son derece başarılı olmasını sağlayabilirsin.
- Bir özet anlatıyı kapsamak zorundadır. Bu kapsam içerisinde yaşanan olayların açıklaması, karakterler ve kitabın nasıl sonlandığı yer alır.
- İnsanlar her zaman iyi yazma becerisinin peşinden giderler. Kitapla ilgili bilgi aktarırken aktarım sesini iyi ayarlaman gerekir.
- Özetlerde genel olarak hikayeye bakış açısı birbirine benzer. Kitap özetini farklılaştıracak ve hikayenin tahmin edilmesini zorlaştıracak bir bakış açısı sunabilirsin.
- Kitap özetinde karakterlerin duygularına ve hislerine yer vermelisin. Hikayenin sürekliliği bozmamak için bunu destekleyici elementler kullanmalısın.
- Kitap özetini yazarken olabildiğince net olmalısın. Az kelimeyle çok şey anlatmanın yolunu bulmalısın.
- Kitabın özetini yazarken çok fazla karaktere veya olaya yer vermemelisin. Her şeyi tadında bırakmalı geri kalanı kitabın anlatmasını sağlamalısın.
- Hikayenin tamamını anlatma hatasına düşmeden ilerlemesin. Sadece dönüm noktalarına kısa bir biçimde değinmen yeterlidir.
- Kitap özetinde az kelime kullanman gerektiği için gereksiz detaylardan kaçınmalısın. Bunu yapmazsan özetin okunurluğunu etkilemiş olursun.
Kitap özeti paylaşılırken nelere dikkat edilmeli?
Bu soru güzel ve aynı zamanda özel bir soru olduğundan üzerinde biraz düşünmek gerekebilir. Çıkardığın bir özeti herkese açık bir blog adresinde, Instagram hesabında veya YouTube kanalında paylaşacak olabilirsin. Bu noktada dikkat etmen gereken birkaç ufak püf noktası vardır.
Bu püf noktalarını en iyi özetleyen eNotes üzerinden aktarmam gerekirse aslında her şey özeti yazım kısmıyla ilgilidir. Kitap özetini takipçilerine açık alanlarda paylaşmayı düşünüyorsan bu önerileri muhakkak dikkate almalısın. Aksi taktirde kitap özetleri beklediğin verimlilikten çok uzak olacaktır.
- Yazdığın özet metninin ne olursa olsun akıcı olmasını sağlamak zorundasın. Özet akıcı değilse kimse okumayacaktır. Standart cümleler kullanmak ve cümlelerde “daha sonra”, “ardından”, “bununla birlikte” gibi kelimelere yer vermemek büyük sıkıntı yaratır.
- Yazılacak olan metnin yazım dili geniş zaman olmalıdır. Özetleri “-mış, -miş, -dı, -di” gibi geçmiş zaman ekleriyle yazmamalısın. Geniş zamanın en büyük avantajı akıcılık sunması ve anlatım konusunda belirli defoları gizleyebilme fırsatını sana sunmasıdır.
- Özet dediğin kısa olmalıdır. Kitap özeti yazarken sayfalar dolusu özet yazmayı aklına getirmek kendine yapacağın en büyük kötülüklerden birisidir. Kitap özeti özellikle bir blog adresinde yayınlanacaksa 1000 kelime barajını aşmamalıdır.
- Yazarın cümlelerini kullanmayı planlıyorsan mutlaka ama mutlaka atıf yapmalısın. Yazarın cümlelerini kendi cümlelerin gibi kullanmamalısın. Eğer bunu yaparsan amatör olduğun ve profesyonelliği düşünmediğin hemen ortaya çıkacaktır.
- Kitap özetinin amacı yazarı eleştirmek değil onun kitapta anlatmak istediğini en kısa yoldan aktarmaya çalışmaktır. Bu nedenden ötürü özeti yazarken kendi görüşlerini minimum düzeyde tutmalısın. Özgün bir dil kullanabilirsin ama fikirleri veya eleştirileri başka bir yere saklamalısın.
Kitap özeti yazma konusunda artık bilgi sahibi olduğuna inanıyorum. Bu adımları takip ederek hobi olarak özet çıkartmanın yanında ödevlerinden tam puan alabilecek özet yazılar yazabilirsin. Özet çıkartmak gerçekten çok zor bir değildir ama tekniğine uygun yapıldığında çok daha kolaydır.
Umarım bu yazı başarılı bir şekilde kitap özeti yazma konusunda sana yardımcı olmuştur. Eklemek veya sormak istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilirsin. Ayrıca, yazımı beğendiysen onu arkadaşlarınla paylaşabilir misin?
Çok anlaşılır anlatmışsınız. Teşekkürler..
Merhaba,
Rica ederim. İşinize yaradıysa ne mutlu bana. Sağlıklı, keyifli ve huzurlu günler dilerim. 🙂
Hocam cevap bekliyorum lütfen kitabn ismi Ömer Seyfettin yalnız efe proje ödevim en az 5 sayfa olucak dedi hoca ve ben İlk defa özet çıkarıyorum kitabın içinde ayrı ayrı başlıklar var nasıl yapicam başlığı yazıp altına o başlığın özetini mi çıkarmalıyım
Merhaba,
Öncelikle kolay gelsin. Kitabın hangi yayınevinden olduğunu söyleyebilir misin lütfen?
Merhaba Kitap çıkarıyorum da kitap özeti kaldı sadece onu nasıl yazacağımı bilmiyorum (Kitabımda küçük yazılar var aşk ile ilgili)
Merhaba,
Hayırlı uğurlu olsun. Kitabınızda en can alıcı noktaları öne çıkarmanız gerek. En vurucu cümlelerden örnekler vb. olabilir. Genel olarak uygulanan yöntem budur. Siz de benzer yöntemi uygulamayı düşünebilirsiniz.
Hocam bizede medeniyetle ilgili bir kitap verildi içimde avm var içinde birçok bolum var nasıl cikarcagimi bilemedim en az 3 sayfa istiyor hocamız
Merhaba,
Kitabın adını tam olarak yazarsan daha iyi yardımcı olmaya çalışabilirim. Cevabını bekliyor olacağım. Keyifli, sağlıklı ve mutlu bir hayat dilerim. 🙂
Tesekkur ederim kitabin ismi Saadettin öktenin içimde avm var
Merhaba,
Doğrudan bölümleme yapılmış bir kitap. Bir alt bölüm ve üst bölüm ilişkisi yok. Bu tür kitaplarda bağlamsal olarak birbirine yakın olan başlıkları bir arada toplamak gerekir. Öncelikle haritalandırma yöntemini kullanarak başlıkları gruplara ayırmalısın. Ardından başlıklarda neler anlatıldığından aralarında herhangi bir anlam kayması olmadan anlatmak gerek. Örnek olması açısından şöyle bir şey söyleyebilirim:
– Kızıl Elma Yenir Mi? – A grubu
– Kutsanan Kültür – A grubu
– Açık Şehir – A grubu
– Şeffaf Şehir veya Gizemli Şehir – A grubu
– Dogma Versus İman – B grubu
– Müslüman Versus Kapitalist – B grubu
Bu şekilde gruplandırmalar yapmalısınız. Daha sonra her grubun içerisinde yer alan başlıklar hakkında bilgiler vermelisiniz. Özet kendiliğinden ortaya çıkacaktır.
Teşekkür ederim😊
Merhaba,
Rica ederim ve kolaylıklar dilerim.
Hocam bizede birer kitap verildi benim kitabımda ise 3 bölüm bu bölümlerde kendi içerisinde 6’şarlı 7’şerli bölümlere ayrılmış kısa kısa ve hocamız 5 ila 10 sayfa arasında özet çıkarmamızı istiyor sizce bunu nasıl yapabilirim?
Merhaba Furkan,
Kitabın adını yazabilir misin? Bir göz atmak isterim kitaba. En azından daha sağlıklı bir yönlendirme yapma fırsatım olur.
Keyifli, huzurlu ve mutlu bir hayat dilerim.
Öncelikle cevap verdiğiniz için teşekkür ederim hocam,
Kitap adı: POSTMODERN KİMLİĞİN İNŞASINDA TELEVİZYON REKLAMLARININ ETKİSİ
Merhaba,
Maşallah hocanız çok ilginç bir kitap seçmiş. Hakkında tek bir bilgi bulabilmek mümkün değil. Çok şaşırdım gerçekten. O yüzden sizden gelecek cevaba göre hareket etmeyi düşünüyorum. 3 ana bölüm özelinde özet çıkartmanız gerek. Alt bölümleri sadece birer durak noktası olarak ele almalısınız. 5-10 sayfa aralığı biraz çok ama artık bol bol bilgi yazarak bu çokluğu gidermeniz gerek.
Kafanıza takılan bir şey olursa tekrar yazabilirsiniz. Keyifli, sağlıklı ve huzurlu bir hayat dilerim.
Merhabalar. Yazınızı okudum ve internetteki en açıklayıcı yazı bu olmuş öncelikle tebrik ederim.Benim sosyoloji dersi için sosyoloji alanında 284 sayfalık 8 bölümden oluşan bir kitap özeti çıkartmam gerekiyor. Hoca herhangi bir sayfa sınırı veya kriter söylemeyince kafam iyice çalıştı. Aşağıdaki yorumlara istinaden bölüm bölüm özetleyeceğim fakat sizce 8 bölüm olan bir kitaptan toplam kaç sayfa özet çıkmalı ve her bölüme ne kadar yer vermeliyim? yardımcı olabilirsiniz çok sevinirim. Teşekkürler.
Merhaba,
Öncelikle teşekkür ederim düşünceleriniz için. 8 bölümden oluşan ve 284 sayfa olan bir kitap için 1 sayfa – 1 bölüm şeklinde bir yapı oluşturmayı düşünürdüm. Hem gereksiz detaylardan kurtulmuş hem de yeterli sayılabilecek uzunlukta bir özet oluşturmuş olurdum.
Merhabalar. Her şeyi fazlasıyla detaylıca anlatılmış ama ilk defa bir kitap özeti yazacağım bu yüzden birazcık tedirgin ve stresliyim. Tekrar yardımcı olursanız çok sevinirim.
Elimdeki kitap METE GÜNDOĞAN’ ın ERBAKAN isimli kitabı.
Yani bir roman vs. olmadığı için ne yazacağıma nasıl yazacağıma karar veremedim, tavsiyelerinizi, görüşlerinizi bekliyorum.
Merhaba,
Yorumunuz için teşekkür ederim. Bir roman olmaması aslında işinizi kolaylaştırır. Gerçi özet için neden siyasi bir kitap seçtiğinizi pek anlamadım ama olsun. Yanılmıyorsam kitap 72 veya 73 alt başlık kullanılarak yazılmış. Özeti yazarken başlık başlık ayırma yaparsanız çok çirkin bir görüntü ortaya çıkacak. Bu nedenle şunu önerebilirim:
Her bölümü 1 veya 2 paragraf şeklinde özetleyin. Mesela ilk bölüm “Çağını Aşan Adamlar”, bu bölüm 1 veya 2 paragrafta anlatmaya çalışın. Daha sonra bir sonraki bölüme geçiş yapın. Böylece kademeli olarak ilerleyecek ve işinizi kolaylaştırmış olacaksınız.
Kolaylıklar ve bol şans dilerim. Umarım istediğiniz gibi bir özet çıkartmayı başarabilirsiniz. 🙂
Merhaba tekrar. Ben teşekkür ederim yorumunuz ve bilgilendirmeniz için.
Türk Siyasal Hayatı dersi kapsamında verilen bir ödev. Siyasi liderler ile ilgili bir kitap okumamız istendi. İkinci dönemde aynı şekilde ama bu sefer başka bir lider olmak üzere, hayatıyla ilgili veya da kendi yazmış olduğu bir kitabı okuyup özet çıkaracağız. Varsa buna da tavsiyelerinizi bekliyorum, veya o zaman tekrar ağrıtırım başınızı 🙂
Merhaba,
Hayır yok. Kişisel tercihlerinize saygı duyuyorum. Böylesi çok daha doğru ve sağlıklı. Baş ağrıtmak veya meşgul etmek bana mesaj gönderirken düşüneceğiniz en son şey olsun lütfen. Yardımcı olabilmek için her zaman buralardayım. Kolaylık dilerim. 🙂
Anladım, teşekkür ediyorum.
Merhaba,
Yapılan yorumlarda yorumların gözükmesi için onları onaylamam gerekiyor. Size özel bir durum değil. Küfürlü ve hakaret içerikli mesajları engelleyebilmek için bir ön kontrol diyelim. 🙂
Anladım, kusura bakmayın öyleyse ben de yorumum niye gözükmüyor diye bayağı bir ısrarla yazıp durdum 🙂 Teşekkür ediyorum.
Merhaba,
Estağfurullah efendim. Dilediğiniz zaman rahatsız edebilirsiniz. Hiç problem değil. Sağlıklı ve mutlu bir hayat dilerim. 🙂
🙂 Çok teşekkür ediyorum, size de…
Merhaba ben bir kitabın özetini yazacaktım özete girişte nasıl başlayabilirim
Merhaba,
Kitap özetine başlarken ilk cümlede kitapla ilgili genel bilgilere yer vermeniz gerekmektedir. Kitabın yazarı, kitabın adı ve yayın tarihinden söz etmelisiniz. Kitabın bir roman mı, kısa hikaye mi yoksa bir deneme mi olduğundan söz etmelisiniz. Duruma göre kitaptaki ana karakterlerden ve temel fikirden söz edebilirsiniz.
Merhaba, ben de daha önce yorum yapmış olan Nur gibi 57 Yıl adlı kitabın özetini çıkarmalıyım ancak bizim hocamız özetin en fazla 3 sayfa olmasını istedi. Kitap 534 sayfa ve makalelerden oluşuyor. 3 sayfa nasıl yeter bilmiyorum yardımcı olursanız sevinirim.
Merhaba,
Ona sunmuş olduğum yöntemi kullanmanız fazlasıyla yeterli olacaktır. 3 sayfa bir özet için makul sayılabilecek bir miktar. Her makalenin özünü yakaladığınız zaman 3 sayfa bile tutmayacaktır. Hocanız sizden kitaptan çıkardığınız anlamı ve mesajı istiyor aslında. Dolayısıyla buna odaklanarak bir şeyler yazmaya çalışmalısınız.
Merhaba, hocam ödev olarak bizden bir gelişim kitabı seçip özetini çıkarmamızı istedi ve ben daha önce hiç özet çıkarmadım özet olarak 8 sayfa istedi benim özetini çıkaracağım kitab üstün dökmenin164 sayfalık küçük şeyler kitabı, bu kitabı nasıl özetleyebilirim
Merhaba,
Öncelikle kolaylıklar diliyorum. 168 sayfalık kitaptan 8 sayfa kitap özeti istemek çok garip olmuş gerçekten. Genelde sayfa sayısı verilmemesi çok daha doğru olur. Çünkü 8 sayfayı doldurmak için ekstra bir şeyler eklemeye çalışabilirsiniz. Bu durumda özet özet olmaktan çıkacaktır. Hocanız yerinde olsam böyle bir şey istemezdim.
Her neyse konumuza geri dönelim. Bu kitap standart bir biçimde yazılmış deneme kitabı değil. Yani içinde bölümlemeler mevcut. Bu bölümleri alt başlık olarak kullanacak ve bölüm bölüm okuyup aklınızda kalanları yazacaksınız. Örneğin kitabın bazı bölümleri şu şekilde:
1. Bir Öykü: İki Dost, Bir Kuş
2. Küçük Şeylerin Önemi
3. Deniz Kabukları
4. Enstantaneleri Yakalamak
…
Bu şekilde devam ediyor. Bunların her birisi aslında genel bölüm başlığı. Bunlara odaklanarak önce bir taslak çıkaracaksınız. Daha sonrasında ise içlerini dolduracaksınız. Gerekirse bölümleri birden fazla kez okuyabilirsiniz. Ancak ne olursa olsun kitabı bütün olarak ele almamalısınız. bölüm bölüm ele almalı ve son kısımda bütünsel bir yaklaşım ortaya koymalısınız.
Öncelikle ilginiz ve cevabınız için teşekkürler… Kitab seçimim kötü olmuş galiba ben de okurken anladım 8 sayfa özet zor çıkabilir. Ekstra 3 sayfalık analiz ve sentez istedi hoca
Merhaba,
Aslında kitap seçiminiz pek yanlış sayılmaz. Bölüm bölüm olması sizin avantajınıza olan bir durum. Ancak ben uzunluğun biraz fazla olduğunu düşünüyorum. Sizi zorlayacak en önemli kısım bu olacak zaten.