Konversiyon bozukluğu nedir?

Konversiyon bozukluğu var olan bir ruh sağlığı probleminin sinir sisteminde bir bozukluğa dönüşmesi anlamına gelir. Kişinin yaşantısında beklenmedik ani sorunların ortaya çıkmasına neden olur. Yaşam kalitesini koruyabilmek adına belirli bir tedavi programı gereklidir.

Konversiyon bozukluğu kadınlarda daha sık rastlanan bir problemdir. Belirtileri haftalar boyunca sürebilir. Diğer taraftan belirtilerin bir anda ortadan kaybolması söz konusu olabilir. Ayrıca, teşhis için konversiyon bozukluğu testi diye bir şeyin olmadığı bilinmelidir.

Konversiyon bozukluğu nedir?

Konversiyon bozukluğu bir tür fonksiyonel bozukluk olarak görülür. Nörolojik bir şekilde açıklık getirilemeyen tarzda bir ruh sağlığı problemdir. Kişide ortaya çıkan konversiyon bozukluğu belirtileri gerçektir. Ancak bu belirtiler nörolojik bulgularla ilişkilendirilemezler.

Konversiyon bozukluğu sinir sisteminde yaşanan bozulmalar sebebiyle ortaya çıkar. Buna rağmen kesin şekilde belirgin bir nedenden kaynaklandığını söylemek güçtür. Genel olarak daha farklı sağlık durumlarıyla birlikte kendini göstermesi söz konusudur.

Konversiyon bozukluğunun ortaya çıkış sebebi geçmişte yaşanan psikolojik travmalar olabilir. Depresyon ve kaygı bozukluğu gibi problemler tetikleyici unsurlardır. Son dönemlerde çok stresli bir yaşantıya sahip olmak konversif atakların sıklaşmasına sebebiyet verebilir.

Kelime anlamında konversiyon ne demek?

“Konversiyon” kelimesinin anlamı dönüşümdür. Söz konusu kelime özünde Fransızca ve Latince köklere sahiptir. Latincede dönüşüm, “conversio” kelimesiyle ifade edilir. “Conversio” kelimesi ise dönüştürmek veya dönmek anlamına gelen “convertere” fiilinden türemiştir.

Fransızcada kullanılan “convertir” kelimesi dönmek anlamına gelir ve kökeni Latincede yer alan “conventere” sözcüğüdür. Farklı dillerde farklı yazım şekillerine sahip olmasına rağmen “konversiyon” kelimesinin dönüşüm ve değişim anlamına geldiği nettir.

Konversif atak nedir?

Konversif atak, konversiyon bozukluğu yaşayan kişinin ani olarak kendini çıkmazda hissetmesi durumudur. Bir başka bakış açısıyla konversif atak aslında bir periyodik dönemdir. Periyodik dönem içerisinde kişi kendini yoğun bir korku ve endişe içerisinde hisseder.

Kişi konversif atak sırasında nefes almakta zorlanabilir. Kalp atışı epey bir hızlanabilir ve aşırı terleme durumuyla karşılaşabilir. Kişi gerçek dışı düşüncelere kapılarak kendini çaresiz bir noktaya doğru sürükler. Bu sebeple konversiyon belirtilerini daha derinden yaşayabilir.

Konversiyon bozukluğunun sebepleri nelerdir?

Psikolojik bayılma gibi isimlere sahip olan konversiyon bozukluğunun pek çok farklı sebebi olabilir. İlk olarak bunun bir zihinsel rahatsızlık olduğunu kabul etmek gerekir. Bu nedenle duygusal stres ve diğer mental sorunların tamamı konversiyon oluşumunu tetikleyebilir.

• Stres artışı: Son dönemlerde stres artışı yaşadıysan duygusal açıdan zorlanabilirsin. Bu durumda çeşitli düzeyde konversif ataklarla karşılaşma olasılığın yüksektir.
• Nörolojik hastalıklar: Eğer epilepsi veya migren gibi bir tür nörolojik hastalık geçmişine sahipsen konversiyon bayılma gibi durumlarla karşılaşabilirsin.
• Genetik faktörler: Ailende nörolojik problemlere sahip birileri olması durumunda stresten bayılma gibi durumlar yaşama olasılığın daha yüksektir.
• Psikolojik hastalıklar: Eğer anksiyete bozukluğu, disosiyatif bozukluk veya kişilik bozuklukları gibi psikolojik hastalıklara sahipsen konversiyon bayılma yaşayabilirsin.
• Psikolojik travmalar: Yaşantının herhangi bir döneminde cinsel istismar, sözlü taciz ve buna benzer durumlar gerçekleşmişse konversiyon bozukluğu yaşayabilirsin.

Üzüntüden bayılma gibi durumlar bir anda ortaya çıkmazlar. Mutlaka belirli bir faktörün onu tetiklediği düşünülür. Doğru teşhisin konulması için bir dizi muayene prosedürüne başvurulur. Kişinin konversiyon belirtilerini yakından takip edebilmesi süreci hızlandırabilir.

Konversiyon bozukluğu önlenebilir mi?

Konversiyon bozukluğu önlem alınabilir bir rahatsızlık değildir. Çünkü birden bire ortaya çıkabilen bir ruh sağlığı durumudur. Ondan kaçınmak ve ona yakalanma riskini azaltmak söz konusu değildir. Sadece bir nebze stresten uzak kalmayı başarmak hayatını kolaylaştırabilir.

Genel anlamda ruh sağlığını destekleyen her şey işine yarabilir. Tedavi sırasında psikolojik açıdan destekleyici adımlara yer verilir. Eğer konversiyon bozukluğu belirtilerinden herhangi birini göstermeden psikolojini desteklersen rahatsızlıktan uzak durmayı başarabilirsin.

Konversiyon bozukluğu tedavi edilmezse ne olur?

Konversiyon bozukluğu tedavi edilmezse kişinin hayatını baştan aşağı etkileyebilir. Önemli ölçüde zayıflık hissettirir. Bazı fiziksel aktiviteler yapılamaz ve kronik ağrılar gibi sorunlar ortaya çıkabilir. En önemlisi ise kişi sürekli olarak depresyonda yaşamak zorunda kalabilir.

Eğer konversiyon bozukluğu tedavi edilmezse sosyal izolasyon beraberinde gelebilir. Çünkü kişi bazı günlük aktiviteleri yapmakta zorlanır ve sosyalleşmekten uzak durabilir. Sağlık hizmetlerine duyduğu ihtiyaç her geçen gün daha fazla olmaya başlayabilir.

Konversiyon bozukluğunun belirtileri nelerdir?

Konversiyon bozukluğunun belirtileri herkeste aynı değildir. Çünkü her insanın beyni farklı bir yapısal işleyişe sahiptir. Uygun bir tedavi planı oluşturulabilmesi için belirtilerin yakından takip edilmesi gerekir. Doğru teşhis için konversiyon bozukluğu testi söz konusu değildir.

• Denge ve koordinasyon kaybı: Fiziksel dengeyi korumada ve koordineli hareket etmede zorluk çekebilirsin. Ayrıca açıklanamayan farklı sorunlara sahip olabilirsin.
• Yalancı hamilelik durumu: Hamile olmamana rağmen psikolojik bir tepki olarak adet görememe gibi hamilelikle bağlantılı belirtileri yaşamaya başlayabilirsin.
• Çift görme veya hiç görememe: Belirli dönemlerde aynı nesneden iki tane görme sorunu yaşayabilirsin. Bazen ise var olan nesneyi kısa süreliğine göremeyebilirsin.
• Kas spazmları: Vücudundaki kaslar aniden ve istemsiz bir şekilde kasılabilir. Yoğun ağrı hissedebilir ve bir anda çok anormal davranışlar sergilemeye başlayabilirsin.
• Yutkunma güçlüğü: Yiyecekleri ve içecekleri yutmada sorun yaşayabilirsin. Gerçekte bu tür bir problemin olmasa bile psikolojik faktörlerin etkisi seni zor durumda bırakabilir.
• Belirgin tepkisizlikler: Herhangi bir neden olmaksızın aniden içine kapanık tavırlar sergileyebilirsin. İçsel çatışmalar nedeniyle yaşananlara karşı tepki veremeyebilirsin.
• Fiziksel güçsüzlük: Aniden kas güçsüzlüğü, kısmi felç ve buna benzer sorunlar yaşayabilirsin. Hiçbir sorunun olmasa bile duygusal sorunlarla boğuşabilirsin.
• Halüsinasyon görme: Ortamda var olmayan şeyleri gördüğünü veya duyduğunu hissedebilirsin. Duyusal uyaranları daha hassas bir şekilde algılayabilirsin.
• Konuşma bozukluğu: Tutarlı bir şekilde iletişim kurmaktan uzaklaşabilir, kısmen konuşamayabilir veya belirli bir süre kekemelik yaşadığını hissedebilirsin.
• Dokunma hissinin kaybı: Fiziksel dokunuşları algılama yeteneğinde azalma yaşanabilir. Aniden açıklanamayan bir biçimde dokunma hissi sorunuyla karşılaşabilirsin.
• Bilinç kaybı dönemleri: Geçici olarak bilinç kaybı yaşayabilirsin. Herhangi bir tetikleyici faktör olmadan gerçekleşebilir ve duygusal çatışmalar yoğunlaşabilir.
• Duyma problemleri: Etrafta konuşulanları duyma, aniden işitsel bilgileri çözümleme sorunu yaşama ve kısmi sağırlık gibi durumlarla karşı karşıya kalabilirsin.
• Hafıza kaybı: Konversif ataklar sırasında geçici olarak hafıza kaybı yaşayabilirsin. Hafıza kaybının ardında belirli bir gerekçe olmasa bile o an zorluk çekebilirsin.
• Koku alamama: Koku alma duyun aniden kaybolabilir. Arkasındaki gerekçe psikolojik olsa bile duyusal birçok faktör sana çeşitli sorunlar yaratabilir.

Kişinin karşılaştığı konversiyon bozukluğu belirtileri gerçektir ama beyinle bağlantılı süreçlerle ilişkilendirme yapılamaz. Nörolojik bir bağlantı yapılamadığından konversiyon bayılma gibi durumların daha farklı sağlık koşullarından etkilenerek tetiklendiği düşünülür.

Konversiyon bozukluğu için risk faktörleri nelerdir?

Üzüntüden bayılma gibi isimlerle adlandırılan konversiyon için çeşitli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri hastalığın ortaya çıkma olasılığını güçlendirirler. Risk faktörlerine sahipsen benzer rahatsızlığa sahip olan insanlara göre hastalıktan daha fazla etkilenebilme olasılığın vardır.

• Nörolojik problemler: Farklı türde nörolojik problemler psikolojik bayılma ve diğer benzer rahatsızlıkların gelişimi için birer risk faktörüdürler.
• Psikolojik travma: Geçmişte bir psikolojik travma yaşadıysan konversiyon riskin daha yüksek demektir. Özellikle tedavi edilmeyen rahatsızlıklar ciddi problemdirler.
• Psikolojik çatışma: Kendi içinde çok sık bir şekilde psikolojik çatışmalara giriyorsan ve problemlerle başa çıkma becerilerin zayıfsa konversiyon risk olasılığı biraz daha yükselir.
• Cinsiyet durumu: Kadınların konversiyon bozukluğu yaşama olasılıkları erkeklerden çok daha yüksektir. Özellikle mükemmeliyetçi yapıdaki kadınlar risk altındadırlar.

Senin için risk faktörleri yüksek olsa bile hastalığa yakalanacağının bir garantisi yoktur. Çünkü herhangi bir risk faktörü taşımayan kişiler bile stresten bayılma gibi sorunlar yaşayabilirler. Tek yapman gereken hayatına doğru şekilde yön verip stresi düşük seviyede tutmaktır.

Konversiyon bozukluğu nasıl teşhis edilir?

Halk arasında psikolojik bayılma gibi isimlerle adlandırılabilen konversiyon bozukluğunun teşhisi için muayene gereklidir. Her şeyden önce konversiyon bozukluğu testi diye bir şey olmadığını bilmelisin. Tanı için fiziksel ve zihinsel tüm sebepler detaylıca masaya yatırılırlar.

Muayene sırasında doktor probleme yönelik belirtileri kasıtlı olarak yapmadığını bilmek ister. Belirtiler çoğu zaman taklit edilebilir kabul edilirler. Doktorlar fonksiyonel nörolojik bozukluk tanısı koyana kadar belirtilerden emin olmak için bir dizi farklı adımlara başvurabilirler.

Konversiyon bozukluğunun tedavisi var mı?

Evet, stresten bayılma gibi problemlerin tedavisi mümkündür. Tedavi için psikoterapi önceliktir. Fakat yaşadığın sorun daha ciddi boyutlara ulaşmışsa ilaçlardan destek alınabilir. Hangi ilacın kullanılacağına ise seni tedavi eden nörolog veya psikiyatr karar verebilir.

• Psikoterapi: Konversiyon problemleri için kullanılan en yaygın tedavi yöntemidir. Sorunun altında yatan problemler tespit edilir. Sonrasında ruh sağlığını destekleyecek bir takım görevler ve ödevler vasıtasıyla sorunun üstesinden gelmen sağlanır.
• İlaç desteği: Yaşadığın ruhsal problemler çok fazlaysa ilaç desteği gereklidir. Tedaviyi gerçekleştiren doktor konversiyon bozukluğu tedavisinin ilerleyebilmesi için belli başlı ilaçlar yazabilir. Yazılan ilaçları düzenli bir biçimde kullanman önemlidir.
• Fizik tedavi: Eğer psikolojik bayılma belirtileri daha çok fiziksel yönlerle kendini gösteriyorsa fizik tedaviye başvurulabilir. Fizik tedavi sayesinde fiziksel olarak iyileşme adımları atabilir ve kaybettiğin işlevleri geri kazanabilirsin.

Çok ileri düzey konversiyon sorunlarında doktorlar konsültasyonla ilerlemek isteyebilirler. Psikiyatr, nörolog ve psikolog üçlüsünden oluşan bir ekip konversiyon bozukluğu tedavisi için sorumluluk alabilir. Fakat çoğu zaman bu çok nadir görülen vakalar için geçerlidir.

Konversiyon bozukluğuna ne iyi gelir?

Konversiyon rahatsızlığına sahipsen hayat tarzında bir takım değişiklikler yapmak isteyebilirsin. Herhangi bir tedaviyi alışkanlıklarınla desteklemezsen tedavi verimliliğini düşürürsün. Doktorun tedaviye uygun en ideal yaşam değişikliklerinden bahsedebilmelidir.

• Rahatlama teknikleri: Rahatlama teknikleri stresi yönetmek için gereklidirler. Stresten ne kadar uzak durursan üzüntüden bayılma gibi sorunlardan bir o kadar uzak olursun.
• Dengeli beslenme: Dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlığı geliştirmelisin. Üzüntüden bayılma gibi problemleri aşabilmek için fiziksel ve mental olarak güçlü olmalısın.
• Pozitif ilişkiler: Herhangi bir hastalıkla mücadelede en önemli dostun sosyal destek olacaktır. Stresi yönetebilmek için çevrendeki güvenilir insanlardan destek alabilmelisin.
• Uyku kalitesi: Uyku kaliten düşükse herhangi bir hastalığa yakalanma riskin yükselir. Psikolojik bayılma belirtilerinin büyük bir kısmı uykuyla bağlantılıdırlar.
• Önerilere bağlılık: Doktorun yaşam tarzına yönelik bir takım önerilerde bulunacaktır. Onun önerilerine bağlı kalabildiğin sürece mental olarak güçlü olabilirsin.

Tüm bunlara ek olarak alkol alımını ve kafein tüketimini azaltman gerekir. Kafein kaygı bozukluğunu başa çıkılamaz bir hale getirebilir. Alkol ise psikolojik bayılma belirtilerinin etkisini güçlendirir. Hem alkol hem kafein tüketimini sınırlandırman gerekir.

Konversiyon tedavisinde fizik tedavi yeterli midir?

Fizik tedavi, konversiyon bozukluğu tedavisinde önemli bir yere sahiptir ama tek başına çözüm olmaktan uzaktır. Fizik tedavi sayesinde kişiye bazı fiziksel aktiviteleri yapabilme alışkanlığı kazandırılır. Destekleyici olarak iyidir ama tek başına çözüm olamaz.

Konversiyon tedavisinde en etkili tedavi yöntemi psikolojik terapilerdir. Eğer terapiler doğru ilerletilirse sağlık problemleri hızlıca ortadan kaldırılabilir. Diğer taraftan, çözüm için sadece konversiyon bozukluğu ilaç isimlerine odaklanmak doğru değildir.

Konversiyon bozukluğu için hangi ilaçlar kullanılır?

Konversiyon bozukluğu tedavisinde “kesin şu ilaç” kullanılır diye bir durum söz konusu değildir. Bu nedenle konversiyon bozukluğu ilaç isimleri net değildir. Her bireyin yaşadığı sorunlar farklıdır. Terapilere ek olarak düzenli kullanılması gereken bazı ilaçlar verilir. 

• Ağrı kesici: Kişinin yaşadığı psikolojik bayılma gibi sorunlarda ağrı kesiciler kullanılabilir. Spesifik bir seçim olsa dahi kişinin ağrı kaynaklı problemlerini azaltabilir.
• Trisiklik antidepresan: Majör depresyon sorunlarının tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Depresyon yönetiminde etkilidir ve genelde SSRI ile birlikte reçete edilir.
• Seçici serotonin geri alım inhibitörü: Kısaca SSRI olarak adlandırılan bu ilaçlar serotonin seviyesini yükseltirler. Mental problemlerde kişinin ruh halini düzeltirler.
• Beta bloker: Sinir sisteminde yaşanan sorunları hedefleyen bir ilaçlardır. Migren gibi rahatsızlıklarda kullanılır. Konversiyon tedavisinde farklı ilaç isimleriyle karşılaşılabilir.
• Ketiapin: Majör depresyon tedavisinde öncelikli ilaç maddesidir. Ketiapin diğer ilaçlara göre yan etkisi biraz daha ağır kabul edilir ve ileri düzey rahatsızlıklarda tercih edilir.
• Haloperidol: Diğer ilaçlara göre kullanım alanı çok daha geniştir. Haloperidol, bipolar bozukluk ve şizofreni gibi rahatsızlıkların tedavisinde tercih edilen bir antipsikotik ilaçtır.
• Benzodiazepin: Psikiyatrilerin sıkça tercih ettiği ilaçları kapsayan bir tür depresyon ilacı grubudur. Alprazolam veya diazepam gibi ilaçlar benzodiazepin grubuna dahildirler.

Tamamen konversiyon bozukluğu ilaç isimlerine bağlı kalmak doğru değildir. Çünkü senin için en ideal ilacın ne olduğunu sadece doktorun belirleyebilir. Ayrıca yaşadığın sorunu çözen ideal ilaç bulunana kadar periyodik denemeler yapılabileceğini unutmamalısın.