Manipülasyon nedir? Manipülasyona nasıl karşı konulur?

Manipülasyon nedir? Manipülasyon için kullanılan en yaygın yöntemleri ve davranışları öğrenerek manipülasyondan korunmayı başarabilirsin.

Manipülasyon, başkalarının arzularını göz ardı ederek istediğini elde etmek anlamına gelir. Manipülasyon yapan kişiler çekici olma, ikna, kandırmaca ve yanlış yönlendirme gibi yöntemleri kullanırlar. Temel fikir “istediğini alabilmek için insanları kandırmak” şeklindedir.

1. Manipülasyon nedir?

Manipülasyon, davranışı, duyguları ve ilişkileri kontrol etmek için dolaylı taktikleri kullanma pratiğidir. Çoğu insan periyodik olarak manipülasyona maruz kalır. Örneğin, depresyondayken karşındaki kişiye “iyi olduğunu” söylersen ona manipülasyon uygulamış olursun.

Manipülasyon, aynı zamanda daha sinsi bir teknik olarak kullanılabilir. Genellikle yakın ilişkilerde manipülasyon, duygusal istismar ile ilişkilendirilir. Özellikle manipülasyon fiziksel, duygusal ve zihinsel zarar verdiğinde çoğu insan manipülasyonu olumsuz bir şey olarak görür.

Başkalarını manipülasyona maruz bırakan insanlar bunu isteyerek yaparlar. Çünkü çevrelerini kontrol etmeye ihtiyaç duyarlar. Korku ve endişe kaynakları bir dürtü söz konusudur. Manipülasyon sağlıklı bir davranış biçimi değildir.

2. Manipülatif insan nasıl anlaşılır?

Manipülatif olan insanlar aldatma sanatında ustalaşmışlardır. Saygın ve samimi görünürler ancak bu genellikle onların görünen yüzleridir. Gerçek renklerini göstermeden önce seni kandırmak ve seninle etkileşim kurmak için basit bir yöntemdir.

Manipülatif olan insanlar seni planlarına dahil edebilmek için seninle ilgilenirler. Bunun dışında seninle gerçekten ilgilenmezler. Bunu yapmak için birkaç yol denerler. Genel olarak söylediklerini etrafta evirip çevirip tekrar söylerler. Aynı zamanda kafanı karıştırmaya çalışırlar.

Manipülasyon odaklı insanlar mağduru oynarlar. Seni, başladıkları ancak sorumluluk alamayacakları bir soruna neden olmuş gibi gösterirler. Bir dakikalığına hoş görünebilirler. Böylece korku ve güvensizlik konusunda problemleri ortadan kaldırırlar.

Bu tür insanlar sürekli istediklerini almak için çaba gösterirler. Bu nedenle zaman zaman kişisel saldırılara ve eleştirilere başvurabilirler. Son derece agresif tavır içinde olmaları kaçınılmazdır. Zorbalık ve tehdit gibi yöntemleri kullanarak seni yıpratmaya çalışırlar.

Aşağıda başlıklar halinde manipülatif insanların klasik karakter özelliklerine yer verdim. Bunlara göz atarak gerçekte neye dikkat etmen gerektiğini öğrenebilirsin. Onların temel iletişim mekanizmalarını anlamak kendi bütünlüğünü korumana yardımcı olacaktır.

1. İç görüden yoksun olurlar

Manipülatif insanlar iç görüden yoksun olurlar. Çünkü başkalarını nasıl etkilediklerine pek takılmaz. Aynı zamanda yarattıkları senaryolar içerisinde durumu ele almak için tek bir yöntem kullanırlar. Onların inandığı tek şey ihtiyaçlarının karşılanması gerektiğidir.

Tüm durumlar ve tüm ilişkiler sadece onlar için vardırlar. Başkalarının ne düşündüğü, ne hissettiği ve ne istediği önemli değildir. Önemli olan tek şey kendi çıkarları ve kendi ihtiyaçlarıdır. Bunu alana kadar pes etmezler. Aynı zamanda her yolu deneme konusunda inatçı olurlar.

2. Sınır kavramını yok sayarlar

Her zaman istediklerinin peşinden koşarlar. Bu nedenle manipülatif insanlar sınır kavramını kabul etmezler. Gittikleri yolda kimin incindiğine pek dikkat etmezler. Hiçbir şeye tam anlamıyla saygı duymazlar. Saygı duydukları tek şey her zaman olduğu gibi kendileridir.

Sana ait olan alanda kalabalık ederler ama bununla ilgilenmezler. Kişisel alan ve kimliğin ne anlama geldiğini anlamazlar veya bunu yok sayarlar. Bununla birlikte, insan davranışı açısından bir kimseyi sürekli olarak rahatsız etmekten geri durmazlar.

3. Sorumluluk almazlar

Manipülatif kişi kendi davranışlarının bir başkasının davranışından kaynaklandığını iddia ederek başkalarını suçlama eğiliminde olurlar. Sorumluluk onlara göre bir şey değildir. Onlar yaptıkları şeyin sorumluluğunu reddetme konusunda ustadırlar.

Manipülasyon yapmaya çalışırken ilgilendikleri tek şey sonuçtur. Eylemleri için sorumluluk almayı reddederken hiç çekinmezler. Nihayetinde, ihtiyaçlarını yerine getirme sorumluluğu çok daha ağır basar ve senin ihtiyaçlarını yok sayarlar.

4. Senin vicdanına güvenilirler

Manipülatif insanlar duyarlılıklarına, duygusal duyarlılıklarına ve özellikle vicdanına güvenilirler. Seni bir ilişkiye sokma şanslarının yüksek olduğunu bilirler. Çünkü sen farklı birisindir. Öncelikle hissedebilen ve değer verebilen birisindir.

İlk başta iyiliklerine ve nezaketine hitap edereler. Genellikle seni sürekli bir şeyler için överler. Ancak zamanla bu nitelikleri övmek en aza indirilir. Çünkü artık seni kullanmaya ve yönlendirmeye başlamışlardır. Umursadıkları tek şey senin onlar için yapabileceğin şeylerdir.

5. Başkaları hakkında konuşmayı severler

Bir manipülatif insanı diğerlerinden ayırt etmenin en kolay yolu başkaları hakkında konuşmalarıdır. Tıpkı bugün, bir başkası hakkında seninle konuştukları gibi, yarın senin hakkında bir başkasıyla konuşacaklardır. Bu onların tabiatına uygun bir durumdur.

Entrika, rekabet ve kıskançlık en önemli kozlarıdır. Bilerek ve isteyerek bunların ortaya çıkmasına izin verirler. Uyumsuzluğu ve çatışmayı olabildiğince teşvik ederler. Bunlara uygun dinamikler yaratarak kendi hedeflerine uygun üçgenler oluştururlar.

4. Manipülatif insanlar hangi yöntemleri kullanırlar?

Manipülatif insanlar kurbanlarını kontrol etmek için çeşitli manipülasyon teknikleri kullanırlar. Ancak genellikle belirli kişilik türlerini hedef alırlar. Bunun nedeni, bir kişiyi kolayca manipüle etme istekleridir. Kendine olan saygın düşükse ve kendine güvenmiyorsa potansiyel hedef olabilirsin.

1. Yalan söylemek: Manipülatif insanlar sürekli olarak hayatlarındaki hemen hemen her şey hakkında yalan söylerler. Bunu karşılarındaki insanı şaşırtmak için yaparlar.
2. Bütün hikayeyi anlatmamak: Bu yalan söylemekten biraz farklıdır. Manipülatif insanlar genellikle karşısındaki kişileri dezavantajlı hale getirmek için sıklıkla hikayenin en önemli bölümünü kendilerine saklarlar.
3. Sürekli ruh hali değiştirmek: Her zaman nasıl bir ruh halinde olacağını bilemezsin. Manipülatif insanlar bundan faydalanırlar ve sürekli ruh halleri arasında dövünüp durmanı sağlayarak seni yorarlar.
4. Sevgiyi abartmak: Manipülatif insanlar genellikle sevgi bombardımanını bir manipülasyon taktiği olarak kullanırlar. Çekiciliklerini kullanırlar ve şu an yaşadığın ilişkinin en iyi ilişki olduğu konusunda seni ikna ederler.
5. Cezalandırmak: Sürekli dırdır etmek, bağırmak, sessiz kalmak, fiziksel şiddet ve zihinsel taciz gibi çeşitli yöntemlerle seni cezalandırmaya çalışırlar.
6. İnkar etmek: Çoğu zaman bir kişiyi manipüle etmelerinin en basit yolu sürekli olmakla suçlandıkları şeyi reddetmektir.
7. Gerçeği çarpıtmak: Politikacılar bunu sık sık kullanırlar. Gerçeği çarpıtarak genellikle kötü davranışlarını gizlemek isterler.
8. Sorumluluğu reddetmek: Genellikle yaptıkları şeylerin sorumluluğunu reddederler ve sorumluluğu karşı tarafa yıkarlar.
9. Mağduru oynamak: Durum ne olursa olsun mağduru oynarlar. Bunu sempati ve merhamet kazanmak için yaparlar.
10. Mağduru hedef almak: Bir hata yakaladıkları zaman onun üzerine giderek kendi manipülasyon tekniklerini maskelemeye çalışırlar.

5. Manipülasyona nasıl karşı konulur?

Kendini “faydalanılan” kişi olarak mı görüyorsun? Bazı insanlar, manipülasyon konusunda çevresindeki insanlara izin verirler. Duygusal güvensizlik, politik doğruluk ve başkalarını memnun etme bunlardan bazılarıdır. Ancak manipüle edilme olasılığını azaltabileceğini bilmelisin.

1. Manipülatörleri fark etmelisin

Öncelikle durumla ilgili duygularını kontrol etmelisin. Manipülasyon çok ince planlanmış olabilir. Bu yüzden ne zaman gerçekleşeceğini anlamak zorlaşabilir. Bununla birlikte manipülatif kişilerin şüphe uyandırmak ve güvensizlik yansıtmak gibi çeşitli huyları vardır.

• Mahrum bırakma tehdidine karşı dikkatli olmalısın. Onların istediği gibi davranmazsan bir şeyleri alıp götüreceklerini hissettiren insanlar genelde seni yönlendiren insanlardır. Bu tehditler özellikle arandaki en güçlü bağdan mahrum bırakılmakla ilgili olacaktır.
• Suçlu hissetmeni isteyen kişiye odaklanmalısın. Manipülatif olan kişi, yapmanı istediği şeyi yapmadığın zaman suçlu hissetmen konusunda sana baskı uygulayacaktır. Bunu hayal kırıklığına uğratmak gibi söylemlerle desteklemeye çalışırlar.
• Sorunlarını senin sorunlarından daha önemli görenlere dikkat etmelisin. Manipülatif insanlar sıklıkla kendi problemlerini başkalarının problemlerinden daha önemli ve daha acil görürler. Birisine yardım etme zorunluluğu hissettiğinde “manipüle edildiğini” anlamalısın.
• Rakamlara değinen insanlara dikkat etmelisin. Sürekli rakamlara değinen birisi seni yönlendirmek istiyor olabilir. Bu taktiğin ana fikri diğer insanlar kadar bir şey bilmeme konusunda seni ikna etmektir. Böylece senden daha genel kültürlü olduğunu ispat edebilecektir.
• Birisi konuşmayı reddettiğinde dikkatli olun. Bazı insanlar konuşmayı reddederek veya sessiz kalarak başkalarını yönlendirirler. Birisi bunu yaptığında sana karşı kullanabileceği bir şey arıyor olacaktır. Kısaca amacı hedeflerini öğrenmektir.
• Ses tonuna dikkat etmelisin. Bazı insanlar diğer insanları bastırmak için seslerini yükseltirler. Bu kişi, kendini savunmayı denemekten vazgeçmeni ve kendi taleplerinin yerine gelmesini sağlamak için yüksek sesle konuşurlar.
• Eleştiriye dikkat etmelisin. Manipülatif olan biri sana karşı avantaj sağlamak için eleştiriyi kullanabilir. Hatta eleştiriyi mizah yoluyla yapmayı tercih edebilir. Birisi, onun almak istediği şeyi almak için seni eleştiriyorsa bunun net bir manipülasyon olduğunu bilmelisin.

2. Manipüle edildiğinde yapman gerekenleri bilmelisin

Öncelikle seni manipüle eden bireyleri düşünmelisin. Bir grup insan mı yoksa sadece bir kişi mi seni manipüle etmeye çalışıyor? Bir grup insan söz konusuysa grubun en zayıf halkasını tespit etmeli ve onunla yüzleşmeye çalışmalısın.

• Seni manipüle ettiğini düşündüğün birisi varsa ona sorular sormalısın. Bu sorularla durumu analiz etme ve idare etme fırsatı elde edersin. Örneğin, “Bu senin için makul görünüyor mu?” veya “Bana mı soruyorsun yoksa bana mı söylüyorsun?” şeklinde sorular sorabilirsin.
• Talep edileni reddetmeye çalışmalısın. Kişi senden bir şey istediğinde onu reddetmek başlangıçta zordur. Ancak bir isteği kabul etmen durumunda iyi bir sonuç çıkmayacağını bilmen gerekir. İsteğe hayır dediğin zaman kişi büyük ihtimalle şaşıracaktır.
• Sürekliliği olan girişimlere izin vermemelisin. Hoş olmayan bir şey yapmak için sürekli baskı altında olabilirsin. Bu tür durumlarda hayır demeli ve yoluna bakmalısın. Kişilerin tekrar tekrar baskı yaparak seni zorlamalarına izin vermemelisin.
• Kişiyle yüzleşmeyi denemelisin. Bunu özel bir yerde yapmak çok önemlidir. Kontrol edilmek istemediğini açıkça belirtmelisin. Davranışlarını değiştirmediği sürece arkadaşlığının devam etmeyeceğini söylemelisin.
• Seni kandırmasına izin vermemelisin. Mahrum bırakmak çok sık kullanılan manipülasyon tekniğidir. Biri seni överse ve sen gerçekten övülecek bir şey yapmamış durumdaysan kontrol edilmek üzere olduğunu bilmelisin.

3. Manipülatif durumlara engel olmalısın

Öncelikle neden manipüle edildiğini sorgulaman gerekir. Bu sorgulama kendi kendine gerçekleştirmen gereken bir sorgulamadır. Belki hayır diyememek gibi bir probleme sahip olabilirsin. Belki belirli bir kişi için üzüntü duyuyor olabilirsin. Sorunun kökenini tanımlaman gerekir.

• Manipülatif insanlardan mümkün olduğunca uzak durmalısın. Sana farklı hislerle boğuşma konusunda zorluk çıkaran insanlarla arana mesafe koymalısın. Zamanını kiminle ve nasıl geçireceğine sadece sen karar verebilirsin.
• Gelecekte sana yardımcı olabilmesi için deneyimlerden faydalanın. Manipülatif davranışları nasıl tespit edebileceğini öğrenebilirsin. Manipülasyon yapacak olan insan görüşlerini etkilemeye çalışacaktır. Sürekli seni öneri bombardımanına tutacaktır. Bundan uzak durmalısın.
• Manipülasyon karşısında hiçbir şey yapamıyorsan öncelikle arkadaşlarından veya aile bireylerinden destek alabilirsin. Davranışlar konusunda onlara bilgi vererek onlardan fikirlerini isteyebilirsin.
• Gerekliyse profesyonel destek almalısın. Bir psikolog ile görüşüp durumunu ona anlatabilirsin. Gerekli terapilerle kendine olan güvenini ve saygını artırabilirsin. Böylece manipülasyonlara karşı kapalı kutu olabilirsin.

Umarım bu bilgiler manipülasyon konusunda bilgi edinmene yardımcı olmuştur. Eklemek istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilir veya önerilerimi beğendiysen yazımı arkadaşlarınla paylaşabilirsin.