12 maddede narsist insanlarla başa çıkma

Birisi çok fazla selfie paylaştığında veya ilk buluşma sırasında sürekli olarak kendileri hakkında konuştuğunda onlara narsist diyebiliriz. Ancak gerçek bir narsist, narsisistik kişilik bozukluğu olan bir kişidir. Şişirilmiş bir önem duygusu, aşırı dikkat çekme, empati eksikliği ve sık sık sorunlu ilişkiler yaşayan kişiler bu gruptadırlar.

Narsist insanlarla nasıl başa çıkılır? Bu insanların hayat merkezinde kendileri vardır. Her zaman ben derler ve her zaman kendilerinin en iyi olduğunu düşünürler. Narsist kişiliğe sahip olan insanları anlayarak onlarla daha iyi iletişim kurmak ve onlarla başa çıkmak ister misin?

Narsisizm (narsisistik kişilik bozukluğu) nedir?

Narsisizm, insanın kendisini sevmesi anlamına gelmez. En azından gerçekten böyle bir durum söz konusu değildir. Narsistik kişilik bozukluğa sahip kişilerin, idealize edilmiş görkemli bir imaja aşık olduklarını söylemek çok daha doğru olacaktır.

Bu insanlar, bu şişirilmiş benlik imajına tam anlamıyla aşıktırlar. Çünkü bu imaj onları güvensizlik duygularından uzak tutmayı başaran bir şeydir. Fakat oluşturmuş oldukları ihtişamı daha güçlü hale getirmek çok zahmetli bir iştir. Zaten narsistik insanların zor olmasını sağlayan nokta burasıdır.

Narsistik kişilik bozukluğu, ben merkezli, kibirli bir düşünce ve davranış örüntüsünü içerir. İnsanlar narsistik kişilik bozukluğu olan kişileri sıklıkla ukala, yönlendirici, bencil, patronize ve her şeyi talep eden biri olarak tanımlarlar. Bu durum narsistin hayatının bir özeti gibidir.

Narsistik kişilik bozukluğu olan insanlar, sorun yaratırken bile davranışlarını değiştirmek için son derece dirençlidirler. Onların genel eğilimi suçu başkalarına devretmek şeklindedir. Dahası, son derece hassastırlar ve eleştirileri kişisel saldırı olarak görürler.

Narsistik kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?

Bir insanın narsist olup olmadığını anlamak çok kolay değildir ama bunu yapabilmenin çeşitli yolları vardır. Öncelikle karşındaki kişide aşağıdakilerden birkaçının olup olmadığına göz atmalısın. Eğer bu tür davranışlar arkadaşında varsa onun narsist olduğundan emin olabilirsin.

Kendini beğenmiş olurlar

Kendini beğenmişlik narsisizmin belirleyici özelliğidir. Kendini beğenmişlik sadece kibir veya kibirden öte, büyüklük, gerçekçi olmayan bir üstünlük duygusudur. Narsistler, benzersiz ve özel olduklarına inanırlar. Üstelik narsist bir kişi sadece özel insanlar tarafından anlaşılabileceğine düşünür.

Kendilerini sürekli ortalama bir şey için çok daha iyi görürler. Kendilerini sürekli yüksek statüdeki insanlarla ilişkilendirmek onların genel huyudur. Yüksek mevkiler, mevki sahibi insanlar ve bunun gibi diğer şeylerle bir arada olmak onları mutlu eder.

Narsistler herkesten daha iyi olduklarına inanırlar. Hiçbir şey yapmasalar bile bir şekilde tanınmak isterler. Genellikle başarıları ve yetenekleri hakkında abartıya kaçarlar veya tamamen yalan söylerler. İş veya ilişkiler hakkında konuştuklarında duyacağın tek şey kendi katkıları olacaktır.

Ne kadar katkıda bulundukları ve ne kadar büyük oldukları en sık duyacağın şeylerdir. Ayrıca diğer insanları kendileriyle arkadaş olmayı tercih ettikleri şanslı görürler. Onlar tartışmasız bir biçimde filmin başrol oyuncusudur.

Fantastik dünyada yaşarlar

Gerçek dünya onların oluşturduğu büyük ve ihtişamlı imajı desteklemediği için narsistler çarpıtma ve kendini kandırma yoluna giderek sihrin var olduğu fantastik bir dünyada yaşarlar. Burada sınırsız başarı, güç, çekicilik ve kendilerine özel sevgi vardır. Dolayısıyla oradan hiç çıkmaz istemezler.

Bu fantastik dünya onları iç boşluk ve utanç duygusundan korur. Bu nedenle kendileriyle çelişen gerçekleri ve görüşleri sürekli göz ardı ederler. Fantastik dünyasını yıkacak her türlü tehdide karşı hazırlıklıdırlar. Genelde bu tür durumlarda aşırı tepki gösterirler.

Sürekli övgü isterler

Bir narsistin üstünlük duygusu, sürekli bir alkış akışı ister. Üstelik bu alkışların kesintisiz olması gerekir. Hava kaybeden bir balon gibi sönüp gitmesine izin vermezler. Ara sıra iltifat etmek yeterli değildir. Narsistler egoları için sürekli beslenmeye ihtiyaç duyarlar.

Bu nedenle bir narsist çevresinde kendisini besleyen insanlara yer verir. Onların kurduğu ilişkiler çok yönlüdür. Ama her zaman bir hayranlık beklerler. Eğer hayranlarının dikkatinde ve övgüsünde bir azalma olursa narsist kişiler bunu bir ihanet olarak görürler.

Her zaman hak ettiklerine inanırlar

Narsistler kendilerini özel gördükleri için durumlarıyla aynı oranda olumlu muamele beklerler. Gerçekten ne isterlerse almaları gerektiğine inanırlar. Ayrıca çevrelerindeki insanlardan, her dileklerine ve heveslerine otomatik olarak uyum sağlamalarını isterler.

Narsist insan için bu durum çok önemlidir. Onun her ihtiyacını önceden tahmin edip karşılamazsan onun için işe yaramaz birisin demektir. Onun isteklerine karşı koyma cesaretine sahipsen saldırganlık, öfke ve soğukluk gibi sonuçlara kendini hazırlaman gerekir.

Başkalarını afiyetle sömürürler

Narsistler asla kendilerini başkalarının yerine koymazlar. Bu nedenle başkalarının duygularını özdeşleştirme yetenekleri pek gelişmiş değildir. Başka bir ifadeyle, narsistlerin empati eksikliği vardır. Onlar diğer insanları kendi amaçları için hizmet eden köleler olarak görürler.

Kendi amaçlarına ulaşmak için başkalarını kullanmayı ihmal etmezler. Bazen bu sömürü kötü amaçlı olur ama çoğu zaman bu amaç kendini pek göstermez. Narsistler başkalarını etkileyen davranışlarını umursamazlar. Onların umurunda olan tek şey kendi ihtiyaçlarıdır.

İnsanları korkuturlar ve küçümserler

Narsistler eksik bir şeye sahip gibi göründükleri kendine güvenen insanların yanında olduklarında onları tehdit olarak görürler. Aynı zamanda, kendilerine meydan okuyan insanları tehdit olarak algılarlar. Bu tür durumlarda savunma mekanizmaları hemen devreye girer.

Tehdidi etkisiz hale getirmenin ve kendi egolarının artırmanın tek yolu o insanları aşağı indirmektir. Bunu yapmak için küçümseyici veya koruyucu bir tavır içine girebilirler. Hakaret, lakap takma ve zorbalık yapma gibi farklı yönlerden saldırırlar ve istediklerini elde edene kadar durmazlar.

Narsist insanlarla nasıl başa çıkılır?

Narsist bir insanla başa çıkmak istiyorsan onun karşısında dizlerin asla yere değmemelidir. Narsist insanlar bir şekilde başka insanların problem yaşamasından memnuniyet duyarlar. Herhangi bir durum karşısında sinirlenmiş olsan dahi bunu pek belli etmemeye çalışmalısın.

Fantastik dünyada kaybolmamalısın

Narsistler çok çekici olabilirler. Fantastik, hoş ve özverili bir imaj yaratma konusunda oldukça başarılıdırlar. Genelde onun hayallerini ve güvenlerini kendimize doğru çekeriz. Bu sayede kendi öz saygımızı yitirmeye başlarız. İhtiyaç duyduğumuz şeyi onda bulacağımızı düşünerek yem oluruz.

Onların yaratmış olduğu çekici ve bir o kadar fantastik olan dünyaya adım atmamalısın. Bunun gerçekten uzak bir şey olduğunu unutmamalısın. Eğer onların ağına düşersen sahip olduğundan çok daha fazlasını kaybedeceğini bilmelisin.

• İhtiyaçların yerine getirilmez. Narsistler kendi hayatlarına ortak olacak birini aramazlar. Onlara itaatkar hayranlar lazımdır. Bir narsist için tek değerin doyumsuz egolarını artırmanın ne kadar önemli olduğunu söyleyecek biri olmandır. Senin arzuların ve hislerin hiçbir zaman önemli değildir.
• Başkalarına nasıl davrandıklarına bak. Narsist insan başkalarına yalan söylüyorsa, başkalarını yanlış yönlendiriyorsa ve başkalarına saygısızlık ediyorsa sonunda sana da aynı şekilde davranacaktır. Farklı olman hiçbir şeyi değiştirmeyecektir.
• Pembe gözlükleri çıkart. Narsist insanın gerçekte kim olduğunu görmeye çalışmalısın. Mazeretlere izin verme ve yaşadığın acıları azaltmaya çalışmamalısın. Çünkü bir şeyleri inkar etmek onların ortadan kalkmasını sağlamayacaktır.
• Kendi hayallerine odaklan. Karşındaki insanın arzularının bir parçası olma, kendi istediğin şeyleri yapmaya çalışmalısın. Hayatta neyi değiştirmek istediğini öğrenmelisin. En önemlisi seni fantastik dünyadan kurtarıp gerçeğe yaklaştıracak şeyleri düşünmelisin.

Sağlıklı sınırlar çizmelisin

Sağlıklı ilişkiler karşılıklı saygı ve şefkat üzerine kuruludur. Ancak narsistler ilişkilerinde gerçek anlamda karşılıklık sunmazlar. Bunu isteseler bile yapamazlar. Seni görmezler, seni duymazlar. Seni kendi ihtiyaçları dışında var olan biri olarak tanımazlar. Bu nedenle sınır ihlalleri yaparlar.

Narsistler herhangi bir davet beklemeden sana özel alanlara giriş yapabilirler. Fikirlerini çalarlar, karşılığında istenmeyen fikirler ve öneriler sunarlar. Hatta daha ileri gidip sana ne hissetmen gerektiğini bile söylerler. Bu ihlalleri görmek ve zamanında müdahale etmek çok önemlidir.

• Bir plan oluşturun. Başkalarının sana ait sınırları ihlal etmesine izin vermemelisin. Uzun zamandır bu tür bir düzen oluşmuşsa kontrolü geri almak hiç kolay olmayacaktır. Hedefleri ve olası engelleri hesaplayarak kendini başarı için hazırlamaya çalışmalısın.
• Nazik bir yaklaşım düşünmelisin. Eğer narsistle olan ilişkini korumak senin için önemliyse biraz daha nazik hareket etmen gerekir. Onların istenmeyen davranışlarını her işaret ettiğinde mükemmelliğin simgesi olan imajlarına zarar vermiş olursun. Mesajını sakince, saygılı ve olabildiğince nazik bir biçimde iletmelisin.
• Set çekmeden önce iyi düşünün. Narsistin belirlemiş olduğun sınıra er ya da geç saldıracağını bilmelisin. Bu yüzden hazırlıklı olmalısın. Sonuçları takip etmelisin ama geri çekilmeyi düşünmemelisin. Geri çekilirsen ciddiye alınacak biri olmadığını düşünürler.
• Diğer değişikliklere karşı hazırlıklı olmalısın. Narsist senin hamlelerin karşısında mutlaka kendini tehdit altında hissedecektir. Seni cezalandırmak isteyebilecektir. Seni yeni sınırlar oluşturmaya itebilecektir. Bunlara karşı hazırlıklı olmalısın.

Her şeyi kişisel algılamaktan kaçınmalısın

Kendisi utanç duygusundan korumak için narsistler her zaman eksikliklerini, zorbalıklarını ve hatalarını inkar etme yoluna giderler. Genellikle, kendi hatalarının başkalarına yansıtarak bunu yaparlar. Bu nedenle onların söylediği her şeyi kişisel algılamaktan kaçınmalısın.

• Narsistin düşündüğü insan olmayın. Narsistler gerçekte yaşamazlar ve bu diğer insanlara ilişkin görüşlerini kapsar. Utançlarının ve suçlamalarının kendine olan güvenini baltalamasına izin vermemelisin. Hak edilmemiş sorumluluğu, suçlamayı ve eleştiriyi kabul etmemelisin.
• Narsistle tartışmaktan kaçınmalısın. Saldırıya uğradığında zaman yapman gereken kendini savunmak ve karşındaki insanın hatalı olduğunu göstermektir. Ancak ne kadar gerçekçi olursan ol, onun seni duyması pek olası değildir. Nefesini boşa harcamamalısın.
• Kendini tanıman gerekir. Narsistin hakaretlerine ve yönlendirmelerine karşı en iyi savunma güçlü bir benlik duygusudur. Kendi güçlü ve zayıf yönlerini bildiğin zaman size karşı düzenlenen haksız kampanyayı bertaraf etmek çok daha kolaydır.
• Onay alman gerektiğini düşünmemelisin. Narsistin düşüncesinden kurtulmak önemlidir. Bu nedenle bir şey söylediğin zaman onun onayını beklemeyi düşünmemelisin. Narsist durumu farklı bilse bile kendin hakkında gerçeğe inanman yeterlidir.

Destek bulmaya çalışmalısın

Bir narsistle ilişkini kalıcı hale getirmek istiyorsan beklentilerini gözden geçirmelisin. Beklentilerin açısından kendine karşı dürüst olman önemlidir. Bir narsist, sana gerçekten değer veren birisine dönüşmez, bu yüzden duygusal destek için başka bir şeyler bulmalısın.

• Sağlıklı ilişkilerin neye benzediğini öğrenmelisin. Eğer narsistik bir aileden geliyorsan, sağlıklı bir ilişkinin ne olduğu konusunda çok iyi bir fikre sahip olmayabilirsin. Narsistik davranışlar seni rahatsız edebilir. Bu tür durumlarda kötü hissettiğini anlaman gerekir.
• Sana kim olduğunu dürüst bir şekilde söyleyen insanlarla vakit geçirmelisin. Bakış açısını korumak ve narsistin çarpıklıklarına alışmaktan kaçmak için seni gerçekten tanıyan insanlarla zaman geçirerek duygu ve düşüncelerini doğrulamaya çalışmalısın.
• Gerekirse narsistin yörüngesinin dışında yeni arkadaşlar edinmelisin. Bazı narsistler insanları daha iyi kontrol edebilmek isterler. Bu senin yer aldığın bir durumsa yeni arkadaşlıklar edinmeye çalışmalısın.
• İşte, gönüllü çalışmalarında ve hobilerinde anlamalar ve amaçlar aramalısın. Kendini iyi hissetmek için narsistle uğraşmak yerine yeteneklerini kullandığın ve anlamlı faaliyetler gerçekleştirdiğin alanlara odaklanmalısın.

Sıkıntının nerede olduğunu bulmalısın

Narsist bireyler hemen hemen her şeye muhalif olma eğilimine sahiptirler. Bir narsistle yola çıkmak istiyorsan zaman zaman seni durdurabileceğini ve rahatsız edebileceğini kabul etmelisin. Sıkıntının nerede olduğunu saptamaya çalışarak onu ortadan kaldırmayı denemelisin.

Çevrende yer alan bir insanın narsist olduğuna inanıyorsan ve onunla ortak bir çalışma yapacaksan dikkat etmen gereken bir diğer durum ise ilgidir. Çünkü bu insan kendini beğenmişliğin getirdiği baskıyla ilgiye meraklıdır. Kameraların her zaman kendisini çekmesini ister.

Onun davranışlarını anlamaya çalışmalısın

Narsist bir insanla başa çıkmak istiyorsan onun neden bu davranışta veya kişilikte olmaya çalıştığını anlaman gerekir. Kendini beğenmişliği imaj olarak kullanan kişiler kendilerini daha iyi hissetmek için bu yola başvururlar.

Bu nedenle çok daha sinsidirler. Sadece fesatlık olması için dahi mevcut otoriteni sorgulama yoluna gidebilirler. Bu noktada onların hissettikleri eksikliğin veya güvensizliğin nereden geldiğini bulmaya çalışmalısın. Eğer bunu başarabilirsen onları sakinleştirmenin yolunu bulursun.

Yeterli miktarda güven aşılamayı başardığında ise onlarla hiç olmadığı kadar iyi anlaşmayı başarabilirsin. Tabi bu güven aşılama yaklaşımında aşırıya kaçmaktan kaçınmalısın. Yoksa tüm kontrolü tıpkı onun istediği gibi ona kaptırmış olursun.

Olumlu yaklaşıma sahip olmalısın

Narsist bir insanla başa çıkmak istiyorsan onun karşısında dizlerin asla yere değmemelidir. Narsist insanlar bir şekilde başka insanların problem yaşamasından memnuniyet duyarlar. Herhangi bir durum karşısında sinirlenmiş olsan dahi bunu pek belli etmemeye çalışmalısın.

Bu insanla başa çıkmak istiyorsan yukarıdaki önerileri dikkate alabilirsin. Narsistlik ya var ya yok gibi bir durum değildir. Bu nedenle her zaman aynı yaklaşımı uygulaman söz konusu olmayabilecektir. Bağlamsal olarak neyin ne olduğunu daha iyi anlarsan narsist kişiyle daha kolay başa çıkabilirsin.

Yardıma ihtiyaç duyduğunu unutmamalısın

Bir insanın narsist olduğuna kanaat getirdiysen onun kendine olan güveninin az olabileceğini ve yetersizlik hissedebileceğini bilmelisin. Bu kişiye karşı davranışların aşırı yırtıcı olmamalıdır. Aksi halde onu kaybetme gibi bir durumla karşı karşıya kalabilirsin.

Narsist olan kişiye yapıcı davranmalısın. Kişilik açısından kendini beğenmişlik gerçekten çok ağır basıyorsa bu durumda onu bir uzmana yönlendirmeyi düşünebilirsin. Çünkü yetersizlik hissini üstünden atmasını sağlamak her zaman tek başına başa çıkabileceğin bir iş olmayabilir.

Kendi gereksinimlerine odaklanmalısın

Karşındaki insanın narsist olduğunu düşünmene rağmen onun yardımına ihtiyacın varsa izlemen gereken yol bellidir. Bu insanla geçirdiğin vakti minimuma indirmelisin. Hayatında yer alan kişi vazgeçemeyeceğin biriyse bu durumda ondan gelecek olan desteğin miktarını azaltmayı denemelisin.

Narsist kişiyle sürekli iletişim halinde olman gerekiyorsa onunla iletişim kurarken kendine çok fazla zarar vermemeye çalışmalısın. Zaman zaman tükenmişlik hissine sahip olabilirsin. Ancak bu tükenmişlik hissi çok fazla olursa karşıdaki kişiyle ilişkini gözden geçirmeyi denemelisin.

Değerini kendin belirlemelisin

Kendine biçtiğin değer aslında kendi içinde varlık gösteren bir durumdur. Kendi değerini belirlemek için nadiren dışarıdan destek alman gerekir. Bu konuda bir desteğe ihtiyacın olduğunda yardım alacağın en son kişi narsist olduğunu düşündüğün kişi olmalıdır.

Narsist bir kişiliğe sahip olan kişi senin değerli olduğunu düşünmek bir yana senin için değerli olan bir şeyin değerini dahi anlamakta zorluk çekecektir. Narsist kişi için önemli olan kendisidir. Başkasına değer verme konusunda ondan pek beklentin olmamalıdır.

Merhametli olmaya çalışmalısın

Bunu yapması kolay değildir. Narsist insanların çok ciddi güven problemleri vardır ve bu tek taraflı değildir. Başka insanlara güvenmedikleri gibi kendilerine de güvenmezler. Üstelik birçok duyguyu hayatlarında devre dışı bırakmışlardır.

Narsist insanların yaptıkları her şey kendileri açısından bir amaca hizmet eder. Onlar kendileri için yaşarlar ve kendilerini istedikleri sürece bir şeyler hissetmeye çalışırlar. Dolayısıyla onlarla iletişim kurmak için merhamet duygusunu ön plana çıkarmak gerekir.

Mümkün olduğu kadar gerçekçi olmalısın

Narsist kişiler için kalite önemlidir. Aldıkları övgülerde dahi kaliteyi muhafaza etmek isterler. Ona iltifat edeceksen bunun yeteri kadar kaliteli olmasına dikkat etmelisin. Aksi taktirde kendini bitmek bilmeyen tartışma girdabında bulabilirsin.

Karşındaki kişiye iltifat etmek istiyorsan sadece sıfatla yetinmemelisin. “Çok güzel olmuş” demek yerine ona güzelliği belli edecek gerekçeler sunmalısın. Bunu yapmazsan senin dürüst olmadığını ve egosunu okşamak istediğini düşünecektir.

Umarım bu bilgiler narsist insanları anlama ve onlarla başa çıkma konusunda sana yardımcı olmuştur. Eklemek istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilir veya önerilerimi beğendiysen yazımı arkadaşlarınla paylaşabilirsin.