8 kolay adımda yeni bir alışkanlık kazanmak

Yeni bir alışkanlık kazanmak mı istiyorsun? Soruyu bir de şöyle sorayım: Hedefler belirlemekten ve onlara ulaşamamaktan bıktın mı? Sorulara vereceğin cevap ise yeni bir alışkanlığa ihtiyacın var demektir. Hedefinle ilgili bir alışkanlık oluşturmak gerekir.

İşin püf noktası ise hedefine küçük adımlarla yaklaşmaktır. Alışkanlık oluşturma konusunda neler yapabileceğinden bahsedeceğim. Yazının sonuna geldiğinde yeni bir alışkanlık oluşturmak için ihtiyaç duyduğun tüm bilgilere ulaşmış olacaksın. Şimdi, hazırsan başlayalım.

1. Yeni bir alışkanlığa odaklanmalısın

Yeni bir alışkanlık oluşturma konusunda bir şeyler öğrenmek istiyorsanız anlaman gereken en büyü konu en büyük konu ego tükenmesi adı verilen durumdur. S. J. Scott’a göre ego tükenmesi bir kişinin düşüncelerini, duygularını ve eylemlerini düzenleme kapasitesinin azalmasıdır.

Ego tükenmesi yeni alışkanlıklar oluşturma yeteneğini etkiler. Çünkü irade kaynağımız olarak bilinen şey hayatımızın tüm alanına yayılmış durumdadır. Bu nedenle aynı anda yalnızca bir alışkanlık üzerinde çalışmak önemlidir. Fazlasını istesen bile yapamazsın.

Bir başka ifadeyle “Hangi yeni alışkanlığı oluşturmak istiyorsun?” bu soruya bir cevap vermen gerekir. Bunu hemen tanımlamanı, en kısa sürede hangi alışkanlığı kazanmak istediğinde karar vermeni istiyorum. Daha sonra onun üzerine düşmüş olacaksın.

Örneğin, çok uzun zamandır temel alışkanlıklarımdan birisi yazmaktır. Bu her gün yaptığım bir şey. Her gün daha iyi hale gelmek için her zaman çok çaba gösteriyorum. Çok çalışıyorum diyemem çünkü zaman yönetimi konusunda eksiklerim olduğunu kabullenmiş durumdayım.

Burada önemli olan nokta hayatına uyacak ve kendini istemediğin zamanlarda bile günlük olarak tamamlayabileceğin bir şey belirlemektir. Peki neden bir alışkanlık? Çünkü daha fazlasını yapabilme kapasitesi kimsede yoktur.

2. 30 gün alışkanlığa bağlı kalmalısın

Bazı insanlar alışkanlık oluşturmanın 21 gün sürdüğünü söylerler. Herkese saygımın sonsuz olduğunu söylemek durumundayım. Ama yine bazılarına göre 66 güne kadar sürdüğü iddia ederler. Peki neden sabit bir gün sayısı yoktur? Bunun cevabı aslında çok basit.

Sürenin uzunluğu gerçekten kişiden kişiye ve alışkanlıktan alışkanlığa değişir. Bazı alışkanlıkları oluşturmak kolaydır. Bazıları ise daha fazla çaba gerektirir. Benim önerim, 30 gün boyunca belirli bir alışkanlığa bağlı kalmaya çalışmalısın.

3. Alışkanlıkları birbirine bağlamalısın

Bir alışkanlığı motivasyona ve hevese bağlı hale getirirsen büyük bir hata yapmış olursun. Aksine, alışkanlık haline gelene kadar onu hayatına aşılaman gerekir. Bunu genellikle karmaşık gibi görünse bile aslında çok basittir. Sadece onu belirli bir alışkanlığa bağlı hale getirmelisin.

Yapmak istediğin şey çok küçük bir alışkanlık değişikliğine bağlı kalmak ve onu yaparken ufak adımlar atmaktır. Bununla birlikte yeni alışkanlığı günlük olarak yaptığı şeye sabitlemen gerektiğini unutmamalısın. Nasıl yapacağını şu şekilde açıklayabilirim:

• “İşten eve döndükten sonra üstümü değiştirip 10 dakika yürüyeceğim.”
• “Geceleri dişlerimi fırçaladıktan sonra mutlaka kitap okuyacağım.”
• “Sabah erken kalktıktan sonra ilk iş bu haftaki yazılarımdan birini tamamlayacağım.”

Sanırım anlatmak istediğimi anlatmış olmalıyım. Bu yaklaşım B. J. Fogg’a aittir ve kendisi buna “Tiny Habits” adını vermiştir. Öncesinde bir eylem veya alışkanlık, ardından onu takiben geliştirilmek istenen alışkanlık şeklinde ilerleyen bir yapı söz konusudur.

4. Ufak adımlar atmalısın

Yeni bir alışkanlık oluşturmak için tek başına motivasyona güvenemezsin. Bu çok ama çok tehlikeli bir yaklaşımdır. Havan yerinde olmadığı zaman bir yedek planın olmaz ve çuvallarsın. Zaten birçok kişinin yeni bir alışkanlık edinememesinin en büyük sebebi budur.

Gerçekten bir alışkanlığı kalıcı hale getirmek istiyor musun? Onu otomatik olarak bir davranışa dönüştürmen gerekir. Peki bunu nasıl yapacaksın? Elbette ufak adımlar atıp düşük düzeyde bağlılık oluşturarak gerçekleştireceksin.

Buradaki temel fikir başarısız olmanın “neredeyse” imkansız olduğu bir taahhüt bulutu oluşturmaktır. Tutarlı kalmak ve bir günü kaçırmamak, belli bir dönüm noktasına ulaşmaktan çok daha önemlidir. Düşük bir bağlılık söz konusu olduğunda başlangıç yapmak her şeyden daha kolaydır.

• Her gün 15 sayfa kitap okumak.
• Her gün 10 dakika yürüyüş yapmak.
• Her gün 7 dakika evde egzersiz yapmak.
• Her gün 1-2 sebze yemek.
• Her gün 10 dakika daha erken uyanmaya çalışmak.

Gördüğün gibi bunların her birisi aslında birer alışkanlıktır. Hepsinin ortak özelliği çok ufak taahhütleri içermesidir. Bu tür taahhütleri oluşturduğun zaman alışkanlık edinmeyi çok daha basit bir hale getirmiş olursun. En azından başladığın zaman bitirebileceğin bir şeyler ortaya koyarsın.

5. Engeller için plan yapmalısın

Her yeni alışkanlığın karşısında bir engel yer alabilir. Bu bloğun içerisinde yazdığım hemen hemen her yazının temelinde bir engel ve ona yönelik bir çözüm vardır. Engellerinin ne olduğunu önceden öğrendiğin zaman bunları aşmak için önleyici tedbirler alırsın.

• Zamanın yeterli olmaması
• Herhangi bir vücut ağrısının bulunması
• Havanın kötü olması
• Maliyetin yüksek olması
• Yeterli alanın olmaması
• Çevrenin değişim için elverişsiz olması

Bunların her birisi birer engeldir. Engeller neden vardır? Elbette onları aşmak için. Hazırlıklı olursan bu engelleri kolay bir biçimde aşmayı başarabilirsin. Peki neler yapabilirsin? Daha doğrusu bu engelleri aşmak için en tür örnekler sunulabilir? Aşağıya bakabilirsin.

• “Hava durumu çok kötü mü? Dışarıda spor yapmak yerine evde spor yapabilirim.”
• “Günün sonunda projem için vaktim yoksa 30 dakika daha erken uyanıp projeme vakit ayıracağım.”
• “Bugün çok kötü bir gün geçirdim ve gerçekten ağrılarım var, ne olursa olsun 15 dakika yürüyeceğim.”
• “Eve geç geldim ve erken uyuyacağım. Buna rağmen 5-10 sayfa okuyup uyursam iyi olur.”

Sanırım anlatmak istediğimi anlatabilmişimdir. Eğer bir engelle karşılaşırsan alternatif bir planının olması önemlidir. Bu alternatif plan doğrultusunda hareket ederek alışkanlığına bağlı kalmayı başarabilirsin. Nasıl olacağı ise durumuna ve alışkanlığına bağlı olarak değişecektir.

6. Sorumluluk sahibi olmalısın

Sorumluluk sahibi olmak kolay bir iş değildir. Bunu samimi bir şekilde söyleyebilirim. Bu yüzden bir blog oluşturmanı istiyorum. Yeni bir alışkanlık elde etmeye çalışırken onu herkesle paylaşmalısın. Böylece başkaları tarafından takip edilebilir durumda olacaksın.

Peki bu sana ne kazandıracak? Bu yeni rutine bağlı kalmak için çabalarını ve hedeflerini başkalarına bildirmen gerekir. Blog yazmak yerine sosyal medya hesaplarını kullanabilirsin. İlerlemeni takip ettiğin sürece sorumluluk sahibi olursun ve en önemlisi hesap verebilir olursun.

7. Gerektiğinde ödüllere başvurmalısın

Yeni bir alışkanlığın sıkıcı bir süreç olmasına gerek yoktur. Sürece bir ödül sistemi oluşturmaya odaklanmalısın. Böylece hedeflerini tamamladığın zaman kutlama yapmak için kendine zaman ayırmış olursun. Alacağın ödül sana kalmış bir şeydir. Sadece büyük anları kutlamaya özen göstermelisin.

Bir ödülün bütçeni darmadağın etmesine gerek yoktur. Mütevazı olabilirsin. Yeni bir film izleyebilir, sevgilinle yemeğe çıkabilir veya sevdiğin bir şey yapabilirsin. Sevdiğin bir yemeği sipariş etmek iyi bir fikir olabilir. Ama kilo vermeye çalışıyorsan bu uygun bir ödül olmayacaktır.

8. Alışkanlığını benliğinin parçası haline getirmelisin

Bir alışkanlığı günlük olarak tekrarlamak seni yalnızca bir yere kadar götürür. Küçük bir eylemde bulunarak, her gün yaparak, zamanla çabayı artırarak ve engelleri aşarak çok büyük bir iş başardığının farkında olmalısın. Ama maalesef yeterli değildir.

Alışkanlığı benliğinin bir parçası haline getirmen gerekir. Bunu başardığın zaman herhangi bir takviye ihtiyacı olmadan ona bağlı kalmış olacaksın. Alışkanlığını kim olduğunun bir yansıması haline getirerek bir alışkanlık inşa etmiş olursun.